تابو (Taboo يا Tabu)

من در سایت قدیمی‌ام مجموعه ای داشتم در مورد ادیان، اساطیر و نمادها که با پاک شدن سایت، اونم از دست رفت. حالا یکی از خواننده‌های قدیمی بخشی از اونها رو برام فرستاد که دارم بازنشرشون می کنم.

تابو یک منع قوی اجتماعی مرتبط با هر یک از حوزه های فعالیت های انسان یا رسوم اجتماعی است که مقدس و ممنوع شناخته می شوند. شکستن تابو با مقاومت و حتی تکفیر جامعه روبرو می شود. این عبارت از زبان تونگان (Tongan) گرفته شده که در بسیاری از فرهنگ های پولینزی مرسوم است. در آن جوامع، تابو ماهیتی مذهبی دارد. اولین کاربرد این عبارت در انگلیسی به نوشته های جیمز کوک در ۱۷۷۷ باز می گردد.

هنگامی که چیزی یا عملی تابو محسوب شود، در اطراف آن یکسری منع ها و ممنوع ها به وجود می آید، درست مثل خط کشی دقیق بین مقدسین و مجرمان. بعضی رسوم یا کنش های تابو حتی طبق قانون نیز مورد حراست قرار می گیرند و نقض آن ها با مجازات های سنگین پاسخ داده می شود.

تابوها می توانند شامل اعمال و اشیاء باشند. مثلا ممنوعیت های غذایی (غذای حلال در اسلام و کاشر در یهودیت، گیاه خواری مذهبی و ممنوعیت آدم خواری)، ممنوعیت های مرتبط با فعالیت های جنسی و روابط انسان ها (ممنوعیت ازدواج سفید پوستان با افراد رنگین پوست، همجنس گرایی، زنای با محارم، روابط جنسی میان انسان و حیوان، کودک خواهی و روابط جنسی با جسد مرده ها)، زشت دانستن عملکردهای طبیعی بدن (مثل باد معده)، محدودیت ها درباره مصرف مواد روان گردان، موارد مربوط به اعضای جنسی (ختنه کردن، تغییر جنسیت)، نمایش اعضای بدن (قوزک پا در انگلستان زمان ملکه ویکتوریا، صورت زنان در عربستان صعودی و افغانستان و برهنگی در آمریکا) و ممنوعیت در استفاده از زبان گستاخانه باشد.

هیچ تابویی جهانی نیست اما بعضی از تابوها (مثلا ممنوعیت روابط جنسی با کودکان) در اکثریت جوامع معتبر هستند. تابو ممکن است دارای کارکرد اجتماعی باشد ولی معمولا حتی پس تغییر وضعیت اجتماعی و برطرف شدن پشتوانه هایش نیز به زندگی ادامه می دهد. بنا بر همین استدلال، برخی باور دارند که به هنگام نبود شواهد تاریخی، می توان از بررسی تابوها به وضعیت اجتماعی دوره های تاریخی پی برد.

تابو معمولا شامل صحبت درباره تابو نیز می شود. این مساله باعث تغییر شکل تابو یا حتی تعویض لغات مرتبط با تابو می شود. مثلا در پاراگراف های قبلی استفاده از کلمه “باد معده” واکنش منفی جامعه را بر نمی انگیزد در حالی که عبارت “گوز” هنوز به عنوان یک تابوی اجتماعی محسوب شده، در ایران قابل پذیرش نیست. ماروین هریس، شخصیتی برجسته در بررسی ماتریالیستی فرهنگ، تلاش کرده است تا تابوها را محصول شرایط بوم شناختی و اقتصادی جامعه شان معرفی کند. همچنین زیگموند فروید تحلیلی درباره رفتارهای مرتبط با تابو ارائه داده است که طی آن به مشخص کردن محرک های غیرارادی این ممنوعیت ها پرداخته است. در این سیستم که در مقالات Teotem and Taboo معرفی شده است، فروید رابطه ای بین رفتارهای ممنوع و تقدیس بعضی اشیاء در گروه های خانوادگی خاص را مدعی شده است.

بعضی از مشهورترین تابوهای جهان به قرار زیر هستند :

استرالیا نام بردن از درگذشتگان توسط بومیان
تقریبا در همه جای جهان رابطه جنسی با کودکان، آدم خواری
یهودی ها و مسلمان ها خوردن گوشت خوک
بعضی فرهنگ های غربی نشان دادن کف پا، لمس کردن کفش، غذا خوردن با دست چپ
مردان آمریکایی نشان دادن احساسات در محیط عمومی، گریه کردن
هند نشان دادن احساسات در محیط عمومی، بوسیدن در جمع، نام بردن از افراد مسن تر با نام کوچک، سیگار کشیدن یا مشروب خوردن جلوی افراد مسن تر
چین (تا یکی دو نسل قبل) بوسیدن در جمع، نام بردن از افراد مسن تر با نام کوچک، ظاهر شدن زن در ماه های آخر حاملگی جلوی دیگران
کوه نوردان پا گذاشتن روی طناب کوهنوردی حتی وقتی از آن ها استفاده نمی شود
یهودی ها نام بردن اسم شخصی خداوند
مسیحیان و یهودی های متعصب سکس از مقعد