اومدن فدورا ۱۲، فرصتی بود برای امتحان این توزیع مشهور. فدورا مدت‌های مدید است که توی سایت دیستروواچ، بعد از اوبونتو رتبه دوم رو داره و این یعنی توجه عمومی مردم به این اون.
من خودم هم مدت‌های خیلی طولانی کاربر فدورا بودم. من زیاد توزیع عوض می‌کنم و دوست دارم همه نسخه‌های مشهور و حتی غیرمشهور رو تست کنم اما برای یک مدت طولانی شاید هفت یا هشت ماهه، فقط و فقط از فدورا روی لپ تاپ اصلی‌ام استفاده کردم. مشخصا اومدن نسخه ۱۲، هیجان کافی رو داشت تا چاکرا لینوکس رو از لپ تاپ اصلی ام حذف کنم و به سراغ فدورا برم.
نکات مثبت
روند دانلود و نوشتن روی سی‌دی مثل همیشه ساده و سر راست بود. بعد هم نصب. نصب خوبه و حتی می‌شه گفت که آناکوندا (نصاب فدورا) یکی از بهترین‌های موجود در تمام دنیای لینوکس است. این نصاب راحت، به شما اجازه می‌ده به خوبی پارتیشن بندی کنید و حتی در صورت دلخواه، به راحتی پارتیشن‌های رمزگذاری شده یا LVM رو به سیستم اضافه کنید. بوت لودر، گراب نسخه ۰.۹۷ است.
اما بعد از نصب، بخش‌هایی حتی جذاب‌تر از آناکوندا هم هست. احتمالا مهمترین اونها diff کردن آپدیت‌هاست. حالا اگر یک بسته نصب کرده باشین که مثلا خودش ۵۰ مگ باشه و بعد لازم بشه که اونو آپدیت کنین، ممکنه برنامه آپدیت شما رو سورپریز کنه و بگه «در اصل باید ۵۲ مگ دانلود می‌کردین ولی الان فقط با دانلود ۸ مگ، کارها رو رو به راه می‌کنم.» بدون شک عالیه و جذاب (: مثلا به این نمونه نگاه کنید:
Transaction Summary
=========================================
Install 1 Package(s)
Upgrade 187 Package(s)
Total download size: 154 M
Is this ok [y/N]: y
Downloading Packages:
Setting up and reading Presto delta metadata
Processing delta metadata
/boot/initramfs-2.6.31.5-127.fc12.i686.img: contents have been changed
delta does not match installed data
Download delta size: 25 M
در واقع قراره ۱۸۷ تا بسته به روز بشن که کلا باید براشون ۱۵۴ مگ دانلود می‌کردم اما پکیج‌های دلتا، باعث شده با دانلود فقط ۲۵ مگ، کار تموم بشه (:
نکته مثبت دیگه، بزرگ‌تر شدن برنامه‌های موجود در منابع است. مثلا من به از توی خود ریپوزیتوری، بلاگیلو و چغوک رو نصب کردم. بلاگیلو این روزها بخش مهمی از کی.دی.ای. است و توی همه توزیع‌ها وجود داره ولی بودن چغوک، یک نعمت است (:
نکات منفی
مشکلات مدیربسته
من از اول طرفدار rpm نبوده و هنوز هم نیستم (: اما اینبار واقعا اذیت شدم. مثلا سعی کردم سیستم رو به روز کنم:
[root@jedora ~]# yum check-update
Loaded plugins: presto, refresh-packagekit
Existing lock /var/run/yum.pid: another copy is running as pid 2149.
Another app is currently holding the yum lock; waiting for it to exit…
The other application is: PackageKit
Memory : 18 M RSS ( 32 MB VSZ)
Started: Mon Dec 7 23:01:06 2009 – 05:14 ago
State : Sleeping, pid: 2149
Another app is currently holding the yum lock; waiting for it to exit…
The other application is: PackageKit
Memory : 18 M RSS ( 32 MB VSZ)
Started: Mon Dec 7 23:01:06 2009 – 05:16 ago
State : Sleeping, pid: 2149
Another app is currently holding the yum lock; waiting for it to exit…
The other application is: PackageKit
Memory : 18 M RSS ( 32 MB VSZ)
Started: Mon Dec 7 23:01:06 2009 – 05:18 ago
State : Sleeping, pid: 2149
^C
Exiting on user cancel.
و خب می‌بینید که یکی دیگه مشغول استفاده از مدیر بسته بوده (معمولا برنامه بررسی وجود آپدیت گرافیکی در پنل). من در این وضعیت انتظار دارم که سیستم بگه مدیربسته مشغوله و بیاد بیرون نه اینکه هر چند لحظه یکبار دو خط خروجی بنویسه تا من بالاخره مجبور بشم برنامه رو برک کنم. قدم بعدی اینه که سعی کنم هر کسی مشغوله کار است رو بکشم:
[root@jedora ~]# killall yum
yum: no process killed
[root@jedora ~]# killall rpm
rpm: no process killed
[root@jedora ~]# ps -ef | grep yum
root 2149 2147 0 23:01 ? 00:00:00 /usr/bin/python /usr/share/PackageKit/helpers/yum/yumBackend.py get-repo-list none
می‌دونم که کار من خیلی معقول/جذاب نیست اما جواب فدورا هم برام جذاب نیست. فرض کنید یک کاربر غیرحرفه‌ای به شکل واجب نیاز داشته باشه یک چیزی رو نصب کنه و اینترنتش هم دایل آپ. فکر می‌کنید چقدر باید منتظر بمونه تا اون پروسه اول مدیربسته رو ول کنه یا چجوری باید کشف کنه که چه چیزی باید کیل بشه؟ اونهم احتمالا با ۹.
احتمالا اگر طرفدار فدورا / ردهت باشید، می‌گید که دارم زیادی گیر می‌دم. در مورد کیل شدن قبول ولی در بخش اول نه. اما این یکی رو ببینین! می‌خوام دسترسی فایل‌های هوم (که از یک توزیع دیگه اومدن) رو بدم به کاربر خودم. اشتباه تایپی دارم و یکی دو حرف رو جابجا تایپ می‌کنم و فدورا می‌خواد ابتکار بزنه و کشف کنه دستور chwon احتمالا جزو کدوم بسته است. تا اینجا قبول اما بعدش به نظرم پیشنهاد اینکه « chwon در فلان بسته است، نصبش کنم؟ y/n؟» دیگه خیلی خز است (: از اون بدتر، حالت من:
[root@jedora ~]# chwon jadi:jadi /home/jadi/Desktop/vb.rpm
Command not found.
* Waiting for package manager lock… The transaction failed: cannot-get-lock, Yum is locked by another application. The other process has the command line ‘/usr/bin/python /usr/bin/yum update’ (PID 3566)
(pk-command-not-found:4693): GLib-CRITICAL **: g_strv_length: assertion `str_array != NULL’ failed
پوفف… حین جستجوی این بیچاره، یکی دیگه داشته با مدیر بسته کار می کرده و این باعث شده فدورا حتی نتونه به اطلاعات بسته‌ها کوئری بزنه! دیگه کوئری زدن که اجازه لاک کردن نمی‌خواد (:
بریم سراغ مشکل بعدی…
مشکل تنظیمات گنوم
اوه اوه.. بدترین چیزی که می‌شه به عنوان تنظیم در فایل منیجر گنوم اعمال کرد: باز شدن پنجره جدید بعد از کلیک کردن روی یک دایرکتوری. کافیه بخواهید سه چهار مرحله بروید توی یک دایرکتوری (مثلا اول توی هوم، بعد توی تصاویر، بعد توی مهمونی‌ها و در آخر توی تولد آخر کامبد توی شرکت) و صفحه بشه چیزی شبیه این:
آخه چرا؟
مشکل اندازه منابع
قبول دارم که این یک توزیع آزاد و free و قرار نیست هر چیزی توی منابع‌اش باشه و اصلا هم نباید با توزیع‌هایی مثل Sabayon یا Mint مقایسه بشه (و در نتیجه من در مورد فلش و ام.پی.تری و جاوا و .. غر نمی‌زنم) ولی کماکان نصب خیلی از برنامه‌ها اذیت کننده است. مثلا در برنامه‌های اصلی‌ای که من اضافه می‌کنم، نه virtualbox در منابع موجود بود و نه gtodo (یک برنامه ساده و قدیمی برای نگهداری کارهای منتظر انجام). احتمالا می‌شه منابع دیگه‌ای رو اضافه کرد تا اینها توش باشن ولی به هرحال من بررسی‌هام رو به نسخه اصلی محدود می‌کنم. برنامه دیگه‌ای که من در زندگی روزمره بهش کاملا وابسته هستم، goldendict است که اونهم در منابع موجود نبود.
مشکل نصب نرم افزار توسط «همه»
در فدورا ۱۲ -به شکل پیش فرض- هر کاربری می‌تونه برنامه نصب کنه! در واقع برای نصب نرم‌افزار از منابع اضافه شده به سیستم، نیازی به دسترسی روت وجود نداره! این عجیب‌ترین تصمیمی است که می‌شه روی یک توزیع گرفت. البته ادعا می‌شه که چون برنامه‌های منابع توزیع دیجیتال شدن، این نکته خیلی هم خطرناک نیست ولی اینطور نیست. اولا باید دقت کرد به نفوذ چند وقت پیش به سرور کلیدهای برنامه‌های فدورا (که در نتیجه اون یک نفر هکر می‌تونست برنامه نامناسب خودش رو با کلیدهای مورد قبول فدورا امضا کنه) و از اون مهمتر اشاره کرد به صدماتی که حتی نصب برنامه‌های پذیرفته شده می‌تونه به سیستم بزنه (مثلا نصب فایرفاکس که در نسخه‌هایی‌اش می‌شه توسطش کدهای نامناسبی رو توی سیستم اجرا کرد) یا به سادگی نصب برنامه‌های حجیمی که باعث پر شدن دایرکتوری‌های حیاتی مثل opt و غیره بشن.
امکان نصب بدون مجوز روت، در نسخه‌های قبل هم وجود داشت اما به شکل پیش فرض فعال نشده بود. اینبار این گزینه عجیب، به شکل پیش فرض فعال شده و این منو می‌رسونه به مشکل بعدی‌ام با این نسخه از فدورا:
مشکل احساس موش ازمایشگاهی
من در فدورا حس می‌کنم موش آزمایشگاهی یک توزیع تجاری هستم. این برام اصلا جذاب نیست. حس می‌کنم یک چیزهایی به زور روی من تست می‌شه (مثلا ext4 یا SELinux یا Firewall ) تا کشف کنن که اینها در چه وضعیتی هستن یا اونها رو آماده نسخه‌های تجاری بکنن. شاید این حس درست باشد شاید هم نباشه ولی برای من که جذاب نیست.
نتیجه نهایی
فدورا مشخصا نمی‌تونه «چیز بدی» باشه. این توزیع آبی، توجه خیلی زیادی رو به خودش جلب کرده، شرکت بزرگی مثل رد هت پشتشه و – بر خلاف اوبونتو که بیشتر مصرف کننده است – تلاش زیادی می‌کنه تا «آپ استریم» باشه یعنی کدهایی بنویسه که لینوکس‌های دیگه هم استفاده کنن. اما این توزیع به درد من نخورد. یکی از معدود توزیع‌هایی بود که من در کمتر از بیست و چهار ساعت اول کنارش گذاشتم. به نظر من فدورا که در نسخه‌های اخیر دائما مشکلاتی متنوعی داشته، این بار هم نتونسته توزیع کاملا قرص و محکمی بده. به نظر من دلیلش ضعف تیم فدورا نیست، بلکه دلیلش فلسفه وجودی این توزیع است: یک جور پیش-توزیع یا راه‌گشای ردهت.
موخره
امیدوارم دوستان فدورایی رو ناراحت نکرده باشم. کاملا خوشحال می شم توضیحات اونها رو بشنوم، دوباره تست کنم یا بررسی‌های اونها رو بخونم. من به سادگی تجربه‌ام رو نوشتم. ممکنه این تجربه در دفعه بعدی کاملا فرق کنه یا تجربه انفرادی من، از اتفاقات معمول دور بوده باشه اما به هرحال این تجربه من بود (: من ماه‌های طولانی با فدورا کار کردم ولی این روزها عمر توزیع‌هایی که روی لپ تاپ اصلی‌ام تست می‌کنم به سختی به هفته می‌کشن پس منتظر بررسی‌های بعدی باشین.