برچسب: دولت الکترونیک

ماجرا این است که روز گذشته، کمیته ملی ضد فساد چین (NBCP) سایتش را افتتاح کرد تا مردمی که از فساد اداری شکایت دارند، در آن گزارش شکایت خود را ثبت کنند. این سایت فقط چند ساعت بعد از افتتاح به خاطر میزان زیاد لاگین کردن مردم در آن ازکار افتاد.

این وب سایت (yfj.mos.gov.cn) تقریبا تمام بعد از ظهر سه شنبه را داون بود و به گفته یکی از مسوولین این کمیته «تعداد مراجعان بسیار زیاد و بیشتر از برآوردهای ما بود و همین باعث ایجاد مشکل شد.»

بنا بر آمار دولتی، سال گذشته حدود ۹۰۰۰۰ فرد دولتی، به خاطر فساد اداری مجازات شده‌اند و این سایت تلاشی است برای تحقق شفافیت بیشتر و دادن امکان به جمعیت یک میلیارد و دویست میلیون نفری چین برای رابطه هر چه سریعتر و بهتر با دولت و اظهار شکایت‌ها.

دولت الکترونیک فقط این نیست که دولت وظایف‌اش را به اینترنت منتقل کند تا کسی پاسخگوی مستقیم شما نباشد. دولت الکترونیک این است که شما بتوانید با استفاده از اینترنت شفافیت را بیشتر کنید و حق اظهار نظر بیشتری کسب کنید.

پرده اول:

دیشب خیلی دیر خوابیدیم. صبح اول وقت با صدای اس ام اس موبایل لیلا بیدار می شیم. چون دیشب کار مهمی در دست اقدام بوده خودمون رو به موبایل می رسونیم. شجره طوبی است:

پرده دوم:

به فکرم می رسه حداقل یک ایمیل بزنم و شکایت کنم که این چه وضعیه که برای موبایلی تبلیغ می یاد که پول خرید دستگاه هاش رو من دادم، دویست برابر قیمت افغانستان پول سیم کارت دادم، شش هزار تومن در ماه پول انواع سرویس های مسخره می دم، حقوق کارمنداش رو دارن از پول نفت و مالیات من می دن و برای هر دقیقه اش هم باید کلی پول بدم.

«همراه اول» رو سرچ می کنم و می رم به سایت tct.ir و بخش
ارتباط با مسوولین رو کلیک می کنم:

اوج کمدی درام ما اینجاست که نه صفحه با ریفرش کردن درست می شه و نه می شه رو چیزی کلیک کرد.

توی نوشته قبلی درباره هک شدن سایت انتخابات هشتم نوشتم و بعد دیدم که چند جا صحبت شده که اصولا سایت اصلی پسوند ir داشته و این کلا یک سایت الکی است که لیمرها درست کرده اند تا ادعای کنند. این صحبت درست نیست و و عملا وزارت کشور داره سعی می کنه این افتضاح رو جمع و جور کنه ولی انگار چون نمی دونه که با یک شناسه FTP می شه این «مشکل» رو برطرف کرد بازهم رفته سراغ کارهای عجیب و غریب و دیکتاتور مآبانه. روش دیکتاتور مآب چیه؟ اول رفته سراغ طریق فیلتر کردن آدرس سایت majels8.com (که هنوز در داتک فیلتر نیست) و بعد سعی کرده جملات خاصی بگه مثل اینکه

: اين پايگاه‌اينترنتي به‌آدرس ‪ www.majles8.com‬به منظور برگزاري دو مرحله مسابقه اينترنتي مورداستفاده قرارگرفت و پس‌از انجام مراحل مختلف مسابقه و تست‌هاي موردنظر ، در حال حاضر كاربران مي‌توانند به آدرس ‪ www.majles8.ir‬مراجعه نمايند.

و کم کم هم احتمالا مدعی می شه که این دامنه majles8.com اصلا از اول هم متعلق به وزارت کشور نبوده! (: هرچند که قبلا در ایرنا گفته بود:

در اين مسابقه اينترنتي كه از ساعت ‪ ۱۰‬تا ‪ ۱۲‬روز پنجشنبه هفته جاري برگزار مي‌شود، كاربران با اتصال به شبكه اينترنت و مراجعه به آدرس اينترنتي ‪ www.majles8.com‬مي‌توانند با ورود اعداد مختلف در اين مسابقه شركت كنند.

در عین حال بد نیست از صفحه کش گوگل مربوط به majles8.com هم دیدن کنید تا شکتان برطرف شود که این سایت همان سایت بوده (:

سایت انتخابات مجلس هشتم رو احتمالا دیده بودید. اگر هم به سایت نرفته بودید، شکی نیست که تبلیغات طولانی اون رو دیده بودید که با خواهش و سکه از شما می‌خواست که «برای آزمایش» از ساعت فلان تا ساعت فلان به سایت بروید و یک رای بدهید.

وقتی به سایت می‌رفتید با یک سایت وحشتناک رو به رو می‌شدید. طراحی بسیار ضعیف دست به دست قابلیت‌های فنی خیلی کم داده بود تا سایت ایرادات وحشتناکی داشته باشد از جمله اینکه هیچ کس بدون داشتن Internet Explorer قابلیت رای دادن نداشت.

آن چیزی که از تبلیغات به نظر می‌رسید این بود که دعوا بر سر تبلیغات است نه کار واقعی. سایت بدون شک بسیار ضعیف‌تر از آن بود که بتواند انتخابات یک کشور را اداره کند (من با یک نگاه سطحی حتی برای انتخابات شورای یک محل هم به آن سایت اعتماد نداشتم) و در عین حال آزمایش یک سایت آنهمه تبلیغات نمی‌خواست. در همه دنیا اینطور سایت‌ها را موتورهای اتوماتیک و روبات‌های نرم‌افزاری آزمایش می‌کنند نه با تبلیغات یک ماهه در تلویزیون.

در نهایت کار رسید به اینجا که دیروز سایت انتخابات هشتم هک شد و یک هکر در صفحه اول آن نوشت که بدون عضویت در هیچ گروهی، فقط برای نشان دادن ضعف سایت، آن را هک کرده. وحشتناک‌تر از آن این است که اکنون با گذشت حدود ۲۴ ساعت از این هک، کسی به بخود زحمت تغییر این صفحه را نداده. فقط تصور کنید به جای یک هکر ساده ایرانی،‌ یک گروه متخصص گواتمالایی تصمیم می‌گرفت شعار حزب خودشان را حین انتخابات روی این صفحه بیندازند یا از آن حادتر، یک گروه بی سر و صدا از آن سر دنیا، تا چندین سال بدون هیاهو در صفحه اول، فقط نتایج را تغییر می‌دادند و بین کاندیداهای تصویب صلاحیت شده، آنی که به خودشان یک کم نزدیک‌تر بود را انتخاب می‌کردند.

تکمیلی: در آن جاهایی از دنیا که بحث انتخابات الکترونیک مطرح است، بعضی از نکات مهم این است که انتخابات روی اینترنت نیست، بحث فقط نرم‌افزاری نیست و سخت‌افزار هم وجود دارد و در نهایت هم اینکه نرم افزار انتخابات صد در صد باید بازمتن باشد تا هر کس بتواند وضعیت شمارش آرا را انتخاب کند. پشت سر این صندوق‌های بامزه کلی حرف هست چه برسد به اینکه چند تا دگمه بگذارند فشار دهید و شب اعلام کنند فلانی با فلان قدر رای مشت محکمی زده به دهان آنهایی که می‌گفتند فلان آقای کرامات دار، نمی‌تواند با خواب دیدن رییس جمهور را پیش‌بینی کند.

داستان مزخرف بودن سایت‌های دولتی ایران یک داستان قدیمی و دردناک است. اما مشکلات بعضی سایت‌ها دردناک‌تر است و وحشتناک‌تر و مایه خجالت تر. از جمله، سایت سازمان سنجش کشور و ایده احمقانه ثبت نام فوق لیسانس از طریق اینترنت.

ثبت نام از طریق اینترنت چیز بدی نیست ولی وقتی تنها امکان ثبت نام ارشد باشد، به این معنی است که کسانی که به اینترنت دسترسی ندارند (حدود ۸۰٪ ایرانیان) از ثبت نام فردی، محروم هستند.

اما خب برای اینکه ناراحت نشوید حسابی شما را می‌خنداند. البته بعد از اینکه سایت از شما ایراد می‌گیرد که پسوند jpeg را قبول نمی‌کند و باید حتما فایل خود را jpg بنامید و بعد از اینکه عدد ۸۴۷۹۳۲ با پیام «لطفا عدد وارد کنید» مواجه می‌شود و در آخر متوجه می‌شوید که منظورش از عدد، اعداد انگلیسی است و بعد هم فقط یک جور «ي» را قبول می‌کند و … . بعد از همه این داستان‌ها این صفحه باعث نشاط خاطر شما در طول هفته آینده خواهد شد:

بعله واقعی است!‌ سایت رسمی سنجش در آخرین مرحله به شما پیشنهاد می کنه که برای تکمیل مراحل ثبت نام، همه پنجره‌ها را ببندید و کامپیوتر رو ترک کنید! آدم‌های بی‌احتیاطی مثل Siavash هم به جای ترک کامپیوتر به منظور تکمیل مراحل ثبت نام، از صفحه اسکرین‌شات‌ گرفته‌اند و فردا هم لابد مدعی خواهند بود که چرا براشون کارت صادر نشده!

راستی این سیستم فوق العاده، به شما پیشنهاد می ده در صورتی که مشکلی در روند ثبت نام بود، همه پنجره‌ها را ببندید و از اول باز کنید و وارد سایت شوید. خوش شانسیم که در مورد لزوم بوت کردن مجدد کامپیوتر نظری نداده. یا حتی در مورد نصب دوباره سیستم‌عامل در صورت وقوع مشکل.

دوست خیلی خوبی ایمیل زده و خواسته [احتمالا فهرست وار] مشکلات آی تی از نظر خودم رو بنویسم. به نظرم خیلی خوبه این رو به شکل یک پست همینجا بنویسم تا دوستان دیگه بتونن کاملش کنن تا در نهایت این دوستمون مجموعه خوبی از مشکلات آتی رو در دست داشته باشه.

به نظر منطقی است که مشکلات آی تی رو دو سه بخش کنیم:

۱. سخت افزار

۲. نرم افزار

۳. شبکه

من تخصصی در سخت افزار و نرم افزار کشور ندارم و فقط نظراتم را می‌گویم که ممکن است اصولا از نظر فنی هم اشتباه باشد. ولی در مورد شبکه نظرم کمی تخصصی‌تر است.

۱. سخت افزار

شاید مشکل اصلی من و شما سخت افزار نباشه ولی اگر بخواهیم درباره وضعیت کشور حرف بزنیم، سخت افزار فاکتور بسیار مهمی است. ضریب نفوذ کامپیوتر در کشور حدود ۵۰ است یعنی تقریبا نصف خانوارهای کشور به کامپیوتر دسترسی دارن ولی از این تعداد فقط ده درصد به اینترنت متصل هستند.

شاید اول ۵۰ به نظر رقم بالایی برسه ولی فراموش نکنید که کارت سوخت با اینترنت داده می‌شه، ثبت نام کنکور ارشد فقط اینترنتی است و .. و این به معنی است که عملا ۵۰ درصد کشور از همون ابتدا کنار گذاشته شده اند و بعد هم اون ۴۰ درصدی که مودم ندارند، امکان دسترسی به این «خدمات» رو بسیار به سختی خواهند داشت.

درعین حال به یک روستا بروید و ببینید چند خانواده کامپیوتر دارند؟ در یک شهرک مهاجرنشین چطور؟ در یک خانواده کارگری توی هفت تپه چطور؟ اینها مشکلات آی تی کشور است. اون مشکلاتی که من شما راحت نمی بینیم و فکر می کنیم مهمترین مشکل نبودن ADSL است (:

۲. نرم افزار

سیستم عامل ما چیست؟ ویندوز. تک و توکی که لپ تاپ داریم ویندوز رجیستر شده هم داریم اما شاید اگر تمام ایران را بگردید، صد تا آفیس مایکروسافت رجیستر شده هم پیدا نکنید. کشوری که پشتوانه‌اش روی دزدی نرم‌افزار بنا می‌شه، امکان رشد در زمینه آی تی رو نخواهد داشت. شاید تلخ باشه ولی واقعیته. تا وقتی قوانین کپی رایت به ما تحمیل نشده‌اند، امکان رشد یا صادرات نرم افزار نداریم و وقتی هم این قوانین به ما تحمیل شدند تا چندین سال باید بودجه کشور رو بدهیم به مایکروسافت تا برای تک تک اداره‌ها و مدرسه ها و آدم ها لیسانس استفاده بخریم (: اگر هم آن روز به یاد مهاجرت به نرم افزارهای آزاد بیافتیم، خیلی دیر شده است و کلی طول می کشد تا مهاجرت کامل شود. به عبارت دیگر سال‌هایی که می‌شود صرف توسعه نرم افزار و آی تی در کشور کرد را مشغول سر و کله زدن با سیستم عامل هستیم.

از طرف دیگر زبان ما فارسی است و اینکار باعث می‌شود تمام نرم‌افزارهای وارداتی نیازمند بومی سازی شدید باشند (تقویم و زبان و راست به چپ و …)‌. این مساله در دنیای بازمتن با استانداردهای مختلفی مشغول حل شدن است و برای بهتر شدن، نیازمند حمایت دولتی است. دولت باید (بخوانید وظیفه دارد) از پروژه‌های فارسی سازی بلند مدت اضافه کردن امکانات راست به چپ و utf-8 و کلا i18n حمایت کند تا اطمینان کسب کنیم که در آینده هم مثل امروز کار ما فقط پشت پروژه‌های جهانی حرکت کردن و فارسی کردن آن‌ها نیست. شکی نیست که خروجی این پروژه‌ها باید وسیع باشند. مثلا فارسی کردن نسخه فلان، فلان نرم‌افزار به هیچ دردی نمی‌خورد.

۳. شبکه

این روزها داشتن کامپیوتر بدون اینترنت عملا بی معنا است. ضریب نفوذ اینترنت هم بر خلاف دروغ‌هایی که جدیدا ادعا می‌شود بعید است بیشتر از ده، پانزده درصد باشد. این یعنی عملا هشتاد و پنج درصد کسانی که کامپیوتر دارند از آن استفاده نمی کنند (این روزها کامپیوتر باید یک رسانه دو طرفه باشد نه یک ایستگاه بازی یا ماشین تایپ) اول باید ضریب نفوذ اینترنت در شهرستان‌ها بالا برود.

اینترنتی که ما داریم عملا فیلترنت‌ است. فیلترینگ باید کم شود. از نظر من باید محو شود ولی به راحتی می شود استدلال کرد که فیلتر بودن کلی سایت تخصصی و مفید، جلوی توسعه آی تی را کند می‌کند. از یک طرف اطلاعات مورد نیاز در دسترس نیست و از طرف دیگر فعالیت روزمره ایرانیان در اینترنت تبدیل شده به پیدا کردن راه‌های عبور از فیلترینگ. این وقت می‌توانست در جاهای بسیار مفیدتری سرمایه‌گذاری شود.

اینترنت ذاتا رسانه‌ای آزاد است و مثل نرم‌افزارهای آزاد، دلیل پیشرفت آن هم همین امکان آزاد حرکت است. اضافه کردن مقررات دست و پاگیر به اینترنت، کارایی آن را کم می‌کند و در عین حال هزینه و انرژی کشور را صرف مبارزه با تکنولوژی می‌کند. مجلس به جای آنکه درگیر گسترش شبکه اینترنت شود، مشغول وضع این قانون می‌شود که مسوولین وب‌سایت ها و حتی وبلاگ‌ها را هم مثل روزنامه‌نگاران به زندان بفرستد و هزینه‌های میلیاردی را برای مسدود کردن اینترنت تصویب می‌کند. در این وضعیت اینترنت پیشرفت نمی‌کند.

هزینه اینترنت در ایران بسیار بالا است. سرعت دانشگاه‌ها بسیار پایین است و در یک کلام آن‌هایی هم که مثلا به اینترنت دسترسی دارند، هنگام کار دردسرهای خیلی زیادی دارند. منتظر ماندن در صف اتاق کامپیوتر خوابگاه و دانشگاه تجربه عجیبی نیست.

مشکلات شبکه‌ای بسیار زیاد است ولی آخرین چیزی که اینجا اشاره می‌کنم، سرعت است. سرعت ایران چند صدهم سرعت کشورهای پیشرفته هم نیست. درست است که این روزها دیگر هیچ چیز ایران شبیه کشورهای پیشرفته نیست ولی دولت اگر بخواهد با هزینه‌ای بسیار بسیار کم می‌تواند این سرعت را به حد قابل قبولی برساند اما اظهار نظرهایی مثل اینکه «سرعت ۱۲۸ کیلوبایت برای کاربران خانگی کافی است» فقط نشان دهنده این است که دولت نگران جریان آزاد اطلاعات است و وقتی شما نگران جریان آزاد اطلاعات باشید، توسعه اتفاق نمی‌افتد (نگاهی هم بیاندازید به نامه سرگشاده به وزیر فن آوری اطلاعات درباره «سرعت ۱۲۸ برای کاربران خانگی کافی است».

---

دوستان بسیار خوشحال می‌شم اگر در کامنت‌های چیزهایی که ذهنتون می‌رسه رو بگید. بخصوص مسایلی که من بشهون اشاره نکردم ولی روی وضعیت IT کشور تاثیر می‌گذارند را.

پروژه One Laptop Per Child را یادتان هست ؟‌ لپ تاپ هایی که قرار بود در تیراژ بالا با قیمت فقط صد دلار ساخته شوند و هر کشوری بتواند یک میلیون از آن ها را سفارش دهد و به رایگان در مناطق محروم بین بچه ها تقسیم کند تا بتواند کمکی کند به کم شدن شکاف دیجیتال.

دنیای آینده دنیای کامپیوترها است و مشخصا کسی که نتواند با کامپیوتر کار کند یا از آن بترسد، بی سواد محسوب خواهد شد. مثلا همین ایران خودمان در حالی که وزیر بدون هیچ استدلال و آماری ادعا می کند ۱۶ درصد مردم به اینترنت دسترسی دارند(!)‌، ثبت نام کنکور ارشدش را اینترنتی کرده و عملا آن ۸۴ درصدی که به اینترنت دسترسی ندارند، از کنکور حذف شده اند. در این وضعیت، دولت ها باید به فکر بالابردن توان تکنولوژیک شهروندان باشند.

پروژه یک لپ تاپ برای هر بچه هم با همین هدف شروع شد. دانشگاهی در آمریکا اعلام کرد که می تواند به سفارش کشورها، میلیون ها لپ تاپ ۱۰۰ دلاری بسازد و کشورها می توانند لپ تاپ های سفارش داده شده را به رایگان بین بچه های نیازمند، تقسیم کنند. این لپ تاپ ها با لینوکس کار می کنند (تا ارزان باشند و کارا) و حتی بدون برق (با هندل! بله از طریق چرخاندن یک دسته) قابل کار کردن هستند.

پروژه، فراز و نشیب هایی داشت ولی حالا وعده ها متحقق شده اند و اروگوئه به عنوان اولین کشور، یک میلیون لپ تاپ خود را دریافت کرده و مشغول توزیع آن ها بین بچه های مدرسه ای است.

این دبستان، این روزها مرکز توجه اصلی این پروژه است. اولین مدرسه ای که هر دانش آموز آن، یک لپ تاپ گرفه است و دولت اروگوئه امیدوار است با این کار، نسل آینده اش آشنایی بیشتری با کامپیوتر و تکنولوژی روز داشته باشند. قابل توجه است که ایران هم یکی از کشورهای شرکت کننده در کنفرانسی بود که این لپ تاپ ها در آن معرفی شدند ولی احتمالا مسوولین کشور ما معتقد بودند ارسال پول برای حزب الله لبنان مهمتر از خریدن لپ تاپ برای هر کودک ایرانی است. متاسفم. دوست داشتم شبیه این عکس را در ایران ببینم.

امروز یکسری اس ام اس داشتم که «موبایل ها را در اعتراض به تعرفه مخابرات خاموش کنیم». از یکی دو نفر پرسیدم:

مگه تعرفه ها چه فرقی کرده ؟

نمی دونم دقیق !

خب این چه اعتصابی است که بیشتر از اینکه دلایل و انگیزه هاش تبلیغ بشه، خودش تبلیغ می شه ؟ من موافق اکثر تحصن ها و اعتراض ها هستم ولی دو تا توصیه دارم به دوستان:

موقع تحصن و اعتصاب و … بیشتر روی دلایل تکیه کنید به جای هیجانش. هیجان راحت ایجاد می شه و راحت هم از بین می ره و پشتوانه خوبی نداره. هر چقدر اطلاعات و آگاهی عمیق تر بشه، حرکت تاثیرگذارتر و مفیدتر می شه.

اعتصاب و تحریم مال شرکت های خصوصی ای است که با پول من و شما زندگی می کنند بدون اینکه به من و شما پاسخگو باشند. دولت موظف است پاسخگوی ما باشد. شرکت مخابرات از من و شما حقوق می گیرد تا برایمان کار کند. برای جواب گرفتنش نیازی به اعتصاب نداریم بلکه باید سوال کنیم و جواب بگیریم.

البته من هم به احترام همه دوستان امروز با موبایل به هیچ جا زنگ نمی زنم و به هیچ موبایلی هم زنگ نمی زنم (: ولی خواستم این دو نکته را هم تذکر بدهم.