شهری رو تصور کنین که توش قفل همه خونه‌ها مشکل داره در واقع قفل‌ها بدک نیستن ولی کسی بلد نیست درست در خونه‌اش رو قفل کنه. ورودی خیلی خونه‌ها رو می‌شه با کمی تکون دادن قفل باز کرد و اتفاقا این چیزی است که به شکل روزمره داره اتفاق می‌افته و داد همه از دزدی به هوا رفته. دزدی تو این شهر بسیار رواج داره و مردم از اینکه هیچ چیزشون امن نیست ناراحتن. حالا یکی میاد و می گه «ببینی… مشکل این قفل ها هستن. با کمی لرزوندن می شه اونها رو باز کرد. اما اگر اینطوری کلید رو توشون بچرخونین و قفل رو فشار بدین و کلید رو در بیارین، دیگه کسی نمی تونه راحت اونها رو باز کنه». بعد پلیس میاد این آدم رو می‌گیره و می گه «داری به مردم یاد می دی مشکل قفل ها چیه؟! ای دزد!» و اون زن ساکت می‌شه و مردم هم نمی‌فهمن مشکل قفل‌های خونه‌شون چیه. و دزدها به کارشون ادامه می‌دن. حتی گفته می‌شه که سال بعد شورای شهر تصویب می‌کنه که هیچ کس حق نداره در مورد شل بودن قفل‌ها با کسی صحبت کنه (: و دزدها به کارشون ادامه می‌دن.

اخیرا توی اینترنت مشغول حل کردن یکسری تمرین در مورد رمزنگاری بودم. وقتی تموم شدن رفتم سراغ حل کردن یکسری مساله در مورد امنیت وب سرورها. چیزی شبیه پازل‌های پشت سر هم که در هر مرحله باید با کشف مشکلات امنیتی این مرحله، جواب مرحله بعد رو پیدا کنین و واردش بشین. مجموعه‌ای که من حل می‌کردم اسمش هست چالش ناتاس و مجموعه خوبیه برای دست گرمی رو چیزهایی که بلدین، تمرین چیزهایی که ایده دارین و کشف چیزهایی که بلد نیستین.

بعد فکر کردم کار خوبیه اگر همینطور که دارم مراحل رو پیش می‌رم، اونها رو ضبط هم بکنم که هم باعث آشنایی بقیه با این مجموعه مساله و از اونطرف یه سرگرمی خوب بشه و از طرف دیگه، به آدم‌ها دید بده که برای وارد دنیای امنیت شدن چه چیزهایی می تونن یاد بگیرن و از همه مهمتر وقتی برنامه می‌نویسن باید حواسشون به چه چیزهایی باشه که برنامه‌شون امن بشه. چالش رو از اول شروع کردم و قسمت به قسمت پیش اومدم و مثل همیشه توی آپارات و یوتیوب آپلود کردم.

و احتمالا از عکس بالای نوشته حدس زدین ماجرا چیه. آپارات ویدئوها رو حذف کرد چون «با قوانین مغایرت داشت». احتمالا با این بند که «سایت آپارات تابع کلیه قوانین موضوعه کشور به‌خصوص قانون تجارت الکترونیک است لذا نقض هر رفتاری که متضمن نقض هریک از قوانین کشور باشد مجرمانه تلقی می‌گردد و قابل پیگیری است.».

قانون ذکر شده، قانونی بسیار باز و قابل تفسیر و خب ذاتا مدافع سانسور است. در کنار میگه لینک به سایت های فیلتر شده ممنوعه (ولی مثلا آپارات خودش امکان ایمپورت از یوتیوب داره) و می گه حتی ترویج سیگار ممنوعه و هر جور چیز هرمی ممنوعه و ترویج اسراف ممنوعه و…. در مورد جرایم رایانه‌ای‌تر می‌گه محتوایی که برای ارتکاب جرایم رایانه ای به کار بره ممنوعه و توضیح می‌ده انتشار یا در دسترس قرار دادن محتویات آموزش دسترسی غیرمجاز ، شنود غیرمجاز ، جاسوسی رایانه ای ، تحریف و اخلال در داده ها یا سیستم های رایانه ای و مخابراتی. ( ماده 25 قانون ج.ر ) ممنوعه.

دوره من که خب هیچ چیز غیرمجازی توش نیست. اگر هم بحث اینه که با این ابزارها می شه کار غیرمجاز هم کرد که خب چرندی در حد اینه که چاقو ممنوعه چون می شه باهاش آدم کشت (: اما…

اما بحث من این و دوره خودم نیست. من بقیه دوره ام رو فقط توی یوتیوب می‌ذارم. بحث من اینه که در شهری که همه قفل ها خراب هستن و راحت باز می‌شن، آگاهی دادن به مردم در این مورد که قفل خوب چیه و چرا قفل در خونه شما مشکل داره‌ امنیت رو به خطر نمی‌ندازه. اتفاقا این دقیقا چیزی است که جهان رو امن‌تر می‌کنه. دزدها و آدم های بد، منابعشون رو دارن و کارهاشون رو یاد میگیرن و انجام می‌دن و اتفاقا خجم عظیم خبرهای درز اطلاعات شرکت ها و بانک ها و دولت و سازمان‌هامون شاهد این مساله است. چیزی که می‌تونه ما رو جلوی این مساله امن کنه، اینه که آدم های خوب هم حق پیدا کنن در مورد امنیت حرف بزنن و افراداجازه پیدا کنن مشکلات سیستم هایی که می‌خرن یا می‌نویسن رو ببینن و ازش آگاه بشن. البته واقعا از اون بند قانونی این بر نمیاد که آموزش استفاده از ابزارها ممنوعه بلکه دقیقا می‌گه آموزش دسترسی غیرمجاز ممنوعه ولی خب… کشور ما است دیگه (: من فعلا دوره ام رو فقط توی یوتیوب فارسی و یوتیوب انگلیسی که خوشحالم بخصوص دومی رو فالو کنین تا زبانتون هم تمرین بشه (:‌

این چند وقت یه بحثی حداقل در توییتر بچه های جامعه آزاد شروع شده در مورد «انجمن نرم افزارهای آزاد ایران». ظاهرا یه سازمان به اصطلاح مردمی ثبت کردن به این اسم که خب معلومه در سطوح مختلف دولتی است و الان هم در اخبار اومده چون انتخابات جدیدش بوده و توجه افراد فعال یا علاقمند به حوزه نرم‌افزارهای آزاد ایران بهش جلب شده؛ با این اسمش (:

افراد تاثیرگذار و فعال مهمی توی این مدت رسما نوشتن و گفتن که بخشی از این انجمن نیستن و اسم انجمن غلط‌انداز است. منم فکر کردم خوبه کمی مفصل‌تر بنویسم و بگم چرا باهاشون نیستم و بهشون علاقمند هم نیستم و حتی به نظرم بهتر بود که چنین چیزی نباشه.

حواستون هم باشه که من نه کارشناس حقوق هستم نه اصولا هیچ ربطی به این سیستم‌های شبه-دولتی داشته ام، حتی برای «تلاش برای اصلاح» هم با این چیزها همراه نشده ام چون به نظرم این چیزها در این شرایط در حالت عادی فاسد کننده، در حالت بد خبیث و در بهترین حالت فرساینده هستن. اما بذارین دلایلم رو بگم.

من با این انجمن چند مشکل دارم. یکی اینکه از نظر تاریخی بسیار غیرشفاف ایجاد شده و پیش رفته. تقریبا هیچ کس از تاسیسش خبر نداشت تا زمانی که بعضی ها رو دعوت کرد به هم اندیشی اون هم به صورتی که انگار قرار بود حضور اعضای لاگ ها و غیره مهری باشه پای کارهاش. وقتی هم این همکاری صورت نگرفت و افراد واقعی جامعه آزاد ایران مخالف هاشون رو گفتن، مساله بایکوت شد تا چند وقت قبل که دوباره زمان رای گیری شون رسیده بود و حضور چند نفر از اعضای جامعه آزاد ایران تو ماجرا،‌باعث شده دوباره دیده بشن و سر و صدا درست بشه. این عدم شفافیت در جاهای دیگه هم دیده شده و مثلا وقتی اعضا درخواست شفافیت مالی داشتن وکیل انجمن گفته بهتره فعلا این چیزها رو نخوایم و از مدیرهای بعدی این تیپ چیزها رو درخواست کنیم. این عدم شفافیت، کشنده ترین اتفاقی است که ممکنه برای چیزی که ادعا می کنه کارش حمایت از یک جامعه است اتفاق بیافته. تا اینجایی که ما دیدیم تعریف این به اصطلاح انجمن به اصطلاح مردم نهاد بیشتر شبیه یه سازمان دولتی بوده که چند نفر توش صاحب مقام‌هایی هستن و احتمالا اگر هم بتونه پروژه ای می گیره و کاری می کنه بدون اینکه کسی خبردار بشه.

اما در کنار این عدم شفافیت، من مشکل دولتی بودن رو هم دارم. اساسنامه به شیوه مهملی نوشته شده که ظاهرا هدفش غیرفعال کردن کل سازمان های مردمی در ایران بوده و برای غلیظتر کردن ماجرا، تاکید خاصی هم روی فضای اقتصاد مقاومتی و این تیپ چیزها داره. این چیزی نبوده که ما هیچ وقت از جامعه نرم افزارهای آزاد در ایران دیده باشیم و اتفاقا معدود دفعاتی که یک نفر سعی کرده بود با این تیپ ادبیات حمایت دولتی بگیره با موضع گیری کاملا منفی جامعه روبرو شده بود. گذاشتن اینها در کنار افراد دولتی پیش برنده این انجمن، یکسانی مکان اون با وزارت به اصطلاح ارتباطات که بخشی از دولت است که کار سانسور رو پیش می بره و اعلام اهدافی مثل «ساماندهی اجتماعات کاربری» و «اعتبار بخشی و تعیین سطح و رتبه بندی فعالین حوزه نرم افزارهای آزاد» چیزی است که بوهای خوبی ازش در این کشور به مشام نمی‌رسه. تجربه ما در این ۲۰ سالی که جامعه نرم افزاری در ایران فعاله این بوده که همیشه اعضا به شکل مستقل توش کار کردن، اگر خواستن لاگ درست کردن، اگر خواستن لاگ موازی درست کردن و اگر خواستن پاک تشکیل دادن یا تو پارک جمع شدن یا اعلام کردن فلان کنفرانس برگزار می شه و هر کس می خواد مقاله بده و .. ساماندهی این فعالیت ها از طریق یک سازمان با اسم عام انجمن نرم افزارهای آزاد در داخل وزارتی که کارش سانسور اینترنت برای من یکی که اصلا دلچسب نیست. توی همین این مدت هم آدم ها با جواب دادن سوال ها، سخنرانی رایگان، ایجاد محتواهای آزاد، تلاش و برگزاری جلسه و کنفرانس و فرستادن سی دی و زدن برچسب و … برای جامعه آزاد و خودشون اعتبار درست کردن و احتمالا ظاهر شدن یک سازمان که قرار باشه ما رو رتبه بندی کنه چیز بی مزه بعدی است.

واقعیت اینه که بر اساس تجربه سیستم های حاکم به ما در بهترین حالت فرساینده هستن، در حالت معمول فاسد و در بدترین حالت خبیث. همینه که اگر یکی بیاد به من بگه کاری که تا امروز به خوبی و خوشی می کردین و نتیجه اش موفق بوده رو می خوام دولتی کنم و بهتون کمک کنم، اولین و منطقی ترین جواب من برداشتن کلاهم و در رفتن است (: به همین خاطر هم نه برای اصلاح و نه برای نون و آب وارد این چیزها نمی شم و ترجیح می دم زمانی که می خوام بذارم رو صرف یه چیز مفید کنم. تازه این مستقل از این بحث است که آیا من می خوام با حکومت ایران در سال ۹۹ همکار باشم یا نه. من نمی‌خوام و مشاهداتم هم می‌گه که کسانی که با ایده اصلاح رفتن تو، بعد از مدتی…

راستی! اگر یه کشور معقول معمول بودیم منطقا بد نبود انجمنی باشه برای دفاع از حقوق و ترویج نرم افزارهای آزاد اولی به این سه شرط:
1. برآمده و وابسته به جامعه
2. کاملا غیر دولتی / حکومتی
3. صد در صد شفاف؛ برای هر کسی در هر لحظه‌ای

اگر زمانی بود خبرم کنین (:

مرتبط:
– نوشته دانیال در این مورد
– انصراف از عضویت
– پتیشن خوبی که منم امضاش کردم و سر راست مساله رو توضیح می دهپتیشن مرتبط با این مساله

اضافه در ۱۴۰۳:
۱. دوستمون آقای آهنگرها میگن که در پتیشن مشکلاتی هست؛ مثلا ارجاع به یه مجله درست نیست. در این مورد هم این متن رو نوشته که اینجا میارم که نظرهای متنوع باشه.
۲. آقای آهنگرها بارها و بارها زیر پست های کاملا بی ربط آدم های دیگه میاد و می نویسه که جادی دروغگو است و باید بیاد با من مناظره کنه و … (: و مدعی است که باید امضام رو پس بگیرم چون در بیانیه به صفحه ای از مجله ارجاع شده که وجود نداره (: لینک های بالا هست برای بررسی ولی من امضا رو حذف کردم چون این اشتباه توش هست و حرف من هم حرف بالا است که نوشته… تلاشی است تا شاید این به انحراف کشیدن پست های بی ربط رو قطع کنه و واقعا به امید اینکه انرژی در جای بهتری از نظر من صرف بشه (: