توی کشور ما کپی رایت محترم و معتبر نیست و اتفاقا اکثر ما بخشی از زندگی مون رو با این فکر گذروندیم یا هنوزم می گذرونیم که اگر کپی رایت رو نقض کنیم، خیلی آدم با سواد و خفنی هستیم. مثلا افتخار می کردیم که می تونیم کرک بازی ها رو تو اینترنت پیدا کنیم یا یک دایرکتوری داریم که توش فلان قدر کتاب دانلود شده هست. چرا اینطوریه؟ چون ما از اول با ایده کپی رایت بزرگ نشدیم و درست مثل مسائل جنسی، بعضی هامون آگاهی مون از کپی رایت در حد چند تا تیزر است که چندین سال پیش برای یکی دو ماه تلویزیون پخش کرده و بعد یکسری شنیده های عمومی و گفته های توی آرایشگاه و تاکسی. سه تا خاطره نقل می کنم:
- زمانی که مهران مدیری که سالهاست با انحصار برنامه های طنز تلویزیونی پولدار و خوشحال و شناخته شده است با یک فیگور مخالفت اومد و گفت قراره سی دی بفروشه و اولش توضیح می داد که اینها محصولات فرهنگی هستن و لازمه آدم‌های با شعور کپی رایتش رو رعایت کنن تا یک هنرمند مستقل بتونه زنده بمونه. در اون دوران شخصا از یک نفر خواستم یک سی دی اش رو به من قرض بده تا ببینم این سریال که خونه و ویلا و میلیون ها جایزه می ده چیه و طرف بهم جوابی در این حد داد که مردک بیشعور این اثر کپی رایت داره و اگر می خوای ببینی باید خودت بخری چون این نسخه رو من خریدم و وظیفه ما ایرانی ها است که در این شرایط از این هنرمند بیچاره حمایت کنیم و … هه هه.. این دوستمون هر هفته سایت رو چک می کرد که ببینی قهرمان خوش شانسی بوده یا نه و این روزها هم معتقده مهران مدیری یک آدم !@#$!$% است. اما آیا این دوستمون هیچ وقت به این فکر نکرد که آیا وقتی یک کتاب می خره و اونو به کسی قرض می ده آیا کار زشتی کرده؟ آیا متوجه نیست که وقتی چیزی رو خریده حق داره اونو به کس دیگه قرض بده و این با کپی کردن اون اثر فرق می کنه و چطور به این فکر نمی کنه که قرض دادن این لیست همونقدر زشت است که بشینه با اعضای خانواده سی دی ای که تنهایی خریده رو نگاه کنه یا مثلا همونقدر زشته که کتابی رو بلند بخونه تا بقیه هم بشنون.
- یکبار به دوستی که در حوزه خودش بسیار هم باسواده گفتم دلیل اینکه فتوشاپش کار نمی کنه احتمالا اینه که کرکش مشکل داره. جواب داد که این نرم افزار غیرقانونی نیست چون خودش اونو شخصا از پایتخت خریده. این آدم همونطور که گفتم در حوزه خودش یک متخصص است و کاملا حق داره از نرم افزار چیزی ندونه.
- در یک بحث ایمیلی کوتاه در مورد مطلب قبلی یک نفر بهم توضیح داد که چطور در غرب هیچ کس ناقض کپی رایت نیست و در نتیجه تکنولوژی اونجا در حال پیشرفته. این تصور هم کاملا اشتباهه چون در غرب هم شرایط خیلی با اینجا متفاوت نیست. این کار جرم سنگینتری است ولی مردم هنوز فیلم تورنت دانلود می کنن و موزیک دانلود می کنن و غیره و غیره. اینکار باعث نمی شه از نظر اخلاقی بگیم کار خوبی می کنیم ولی این تصور که در غرب همه کپی رایت رو رعایت می کنن فقط این سوال رو پیش می یاره که پس اینهمه تورنت و نرم افزار کرک تو ایران تولید شدن؟ یا غربی ها درست کردن برای فاسد کردن ما؟
احتمالا شما هم شاهد اتفاقات مشابهی بودین و خوشحال می شم بنویسین تا بریم سراغ قسمت های بعدی و حرف های بیشتر از کپی رایت. تا اینجا اکثرا حرفمون این بوده که «کپی رایت چیز خوبیه ولی من به دلایل شخصی رعایتش نمی کنم» و چند موردی هم «کپی رایت چیز بسیار مهمی است و من با سختی همیشه رعایتش می کنم» اما نگاه های دیگه ای هم هست مثل اینکه «کپی رایت اونقدر هم که جو می دن حیاتی و ضروری نیست». این مساله رو بازتر خواهیم کرد.