اگر مطالب من رو دنبال کنین یا رادیوگیک می دونین که هر بار حرف از ویندوز شده من گفتهام که یکی از مهمترین قدمهای پیشرفت ویندوز می تونه اضافه کردن دستورات فوق العاده خط فرمان گنو/لینوکس به ویندوز باشه. همین حرف دقیقا وقتی تکرار می شد که من مطالب چرا گنو/لینوکس رو دوست دارم رو مینوشتم و حواسمون بود که هفتاد هشتاد درصد کارهایی که می کنم در واقع مربوط به دستورات شل و گنو است.
امکان اضافه کردن این برنامهها به ویندوز از طریق پروژه های جانبی مثل سیگ وین بوده ولی حالا خبر فوق العاده برای دنیای ویندوز اینه که مایکروسافت اعلام کرده در آینده نزدیک پوسته خط فرمان اصلی لینوکس یعنی بش و دستورات و حتی پشتیبانی از باینری های اوبونتو رو به ویندوز ۱۰ اضافه خواهد کرد. اگر این اتفاق بیافته عملا ویندوز بالاخره دارای حجم عظیمی از برنامههای مفید خط فرمان می شه که نبودشون شدیدا هر آدم حرفه ای که نیاز به ssh، rsync، grep، … داشته باشه رو آزار میداده.
لازمه یادآوری کنم که یکی از مزیت های عظیم سیستم های مک OSX به ویندوز، داشتن همین دستورات در خط فرمان بوده که باعث می شده افرادی با نیازمندی های فنی بتونن ازش استفاده کنن. حالا ویندوز هم می خواد از قافله عقب نمونه. این احتمالا جذابترین خبر در مورد ویندوز در سال ۹۵ خواهد بود.
در اولین شماره از رادیوگیک در سال ۹۵، در پشتی رو برای ورود به سال جدید انتخاب می کنیم. از هکرها می گیم و دلایلی که مردم باید از دست دولت هاشون در امان باشن. در این شماره آخرین سنگر ما در مقابل کامپیوترها فروریخته!
توروالدز و دعواش در مورد آزاد بودن یا نبودن و دلایل نرم افزار آزاد اعلام کردن لینوکس همیشه مورد بحث بوده [کمی توضیحات خودم]. حالا توی یک گفتگوی تد،توروالدز بحث رو بیشتر باز کرده. حالا در بیست و پنج سالگی لینوکس، اون می گه «من لینوکس رو شروع نکردم که یک پروژه جمعی بشه. من فقط برای خودم شروعش کردم. در نهایت برای من لذت بردن از برنامه نویسی مهم بود و لینوکس رو عمومی کردم بدون اینکه واقعا بخوام از فواید بازمتن بودن استفاده کنم. من فقط میخواستم نظرات مردم در مورد کارم برو ببینم و بشنوم». توروالدز این سال ها هم حاضر نشده لایسنس های آزادتر (از نظر فلسفی) رو بپذیره و روی همون جی پی ال ۲ مونده. اون توی همین مصاحبه می گه «آدم های دیگه رو چندان دوست ندارم اما آدم هایی که روی پروژه ام کار می کنن رو دوست دارم» و البته اضافه هم می کنه که «چیزی که در مورد باز متن دوست دارم اینه که اجازه می ده آدم ها با هم روی یک کد کار کنن؛ حتی وقتی که همدیگه رو دوست ندارم. و گاهی ما واقعا از همدیگه خوشمون نمی یاد».
وقتی از استارتاپ حرف میزنیم نباید فقط به دلیوری فکر کنیم! مثلا تفکر بچه های دیپ گرام که بخشی از وای کامبینیتور هستن این بود که اینترنت داره از یک دنیای متنی به یک دنیای صوتی تصویری تغییر شکل می ده و گوگل، بینگ و بقیه هنوز براش آماده نیستن.. اونها یک موتور جستجو درست کردن که به سرعت می تونه توی فایل های صوتی و تصویری رو نگاه کنه و الگوی کلمات رو بشناسه و صحبت های داخل صداها رو تشخیص بده. اینکار علاوه بر اینکه برای زیرنویس کردن قابل استفاده است، یک سرچ اینجینی روی نقل قول های شفاهی هم درست می کنه. سیستم بایک سیستم یادگیری عمیق (دیپ لرنینگ) کار می کنه [ کمی توضیحات خودم ]. این سیستم در حال حاضر رایگانه و اجازه می ده تا ۴۰ ساعت صدا و تصویر توش آپلود و ایندکس کنین و اگر از من می شنوین چیزی است که تو ایران کاملا بی معنی شده: دانش بنیان… البته کلیت این واژه بی معنیه چون هر چیزی مبتنی بر دانش است و در جهان هم به جای ساختن این اصطلاح ها، فضایی درست می کنن که این شرکت ها بتونن رشد کنن. تعجب نکنین اگر تو همین رادیو گیک گفتیم دیپ گرام فلان میلیون دلار توسط گوگل یا مایکروسافت یا فیسبوک خریداری شده.
چی شد؟ همه خبر رو گفتم دیگه عملا (: لینوکس مینت یک توزیع بسیار محبوب لینوکس است. خبر می گه به خاطر اشتباه مدیر سیستم سروری که سایت لینوکس مینت روی اون قرار داره، هکرها تونستن داخلش بشن و مستقل از سرقت اطلاعات کاربران فروم، یک کار خیلی جالب بکنن: جابجا کردن فایل ایزوی لینوکس مینت با یک نسخه ایزو که یک درعقبی هم توش کار گذاشته شده! البته در عمل فقط لینک رو عوض کردن به ایزوی دستکاری شده ولی در نهایت فرق خاصی نمی کنه دیگه. نکته عجیب اینه ک هکر کل اطلاعات فروم رو به قیمت ۰.۱۹ سنت بیت کوین برای دانلود گذاشته یعنی از هر دانلود در این لحظه تقریبا ۸۵ گیرش می یاد. هکر به زد دی نت گفته که «من لنگ ۸۵ دلار بودم» و خب احتمالا در جای دیگه یک بات نت بزرگ با کلی کامپیوتر لینوکس مینت هم برای اجاره قرار داره. نکته اینه که چک کردن ام دی فایو بعد از دانلود می تونست کل این مشکل رو حل کنه.
علی هم برامون از مایکروسافت گفته که ظاهرا در هر شماره می گیم دیگه هر چیزی رو هم اوپن سورس کنه خبرش رو نمی گیم چون هر شماره همینه ولی هر شماره یک آسی رو اوپن سورس می کنه که ….
جادی جان باتوجه به اینکه من یه برنامهنویس داتنِتی هستم ( با گذشته PHP و Python و … ) یسری اخبار درباره مایکروسافت بود که به نظرم شاید بد نباشه یه نیم نگاهی بهش داشته باشی.
همونطوری که میدونی یا شاید شنیدی؛ مایکروسافت سال پیش Net framework رو بصورت اوپن سورس روی Github قرار داد، پروژهای که الان Contrubuterهای مختلفی خارج از مایکروسافت داره و به خوبی روی لینوکس، مک و ویندوز اجرا میشه و از همه مهمتر اینکه Net framework رو با لایسنس M.I.T منتشر کرد …
Visual Studio Code رو بصورت رایگان و متنباز و چند سکویی ارائه داد که خیلی خصوصیات خوب VIM، Sublime، ATOM , … داره.
توزیع لینوکس خودش رو برای سوییچ یا روتر ها تهیه کرد
جدیداً هم اعلام کرده که SQL Server برای لینوکس در حال تولید داره و تا میانههای 2017 ارائه میشه.
نمیدونم خبر داری یا نه؟ اما حدوداً 20 روز پیش خبر رسمی خرید شرکت Xamarin توسط مایکروسافت تایید شد. شاید بهترین خبر برای جامعه داتنت کارها و بقیه برنامهنویسها باشه، زامارین ابزار قوی برای توسعه چند سکویی برنامههای موبایل بصورت Native که نمونه مشابه نداره .
مشکل بزرگ زامارین این بود که خیلی گرون بود! با توجه به کارهای اخیر مایکروسافت احتمال خیلی زیاد بعید نیست که زامارین رو بصورت رایگان روی Visual Studio Community ( ویژوال استودیو رایگان مایکروسافت که در حد نسخه Professional هست ) ارائه بده که شاید بتونه بازار ضعیف برنامههای ویندوز فون رو پر کنه …
به حدی خرید زامارین برای مایکروسافت مهم بود که پروژه Astoria که پل اجرای برنامههای اندروید روی ویندوز 10 بود رو کنسل کرد.
زنده باد دات نت، زنده باد سی شارپ، زنده باد متن باز
در حوزه اندروید اکسپلویت استارگیت نشون داده شده؛ یعنی در واقع دوباره ظاهر شد و اینبار به هکرهای اجازه می ده با هدایت کردن کاربر به سمت یک صفحه آلوده تلفنش رو آلوده کنن. محقق های به اصطلاح اسراییلی نتایج کارشون رو کاملا به شکل پی دی اف منتشر کردن که اتفاقا اطلاعات بیشتر از حد معمولی هم می ده. اونها یک فیلم هم از شیوه کار منتشر کردن. استارگیت یک کتابخونه سی پلاس پلاس است که برای نمایش فایل های مالتی مدیا نوشته شده اما ظاهرا مشکلات زیادی داره. کافیه اول به قربانی بگین به سراغ صفحه ای بره که فایلی توش در حال پخشه. این فایل باعث کرش کردن مدیا سرور می شه. در مرحله دوم مدیا سرور بالا می یاد و دوباره صفحه رو لود می کنه و یک جاوااسکریپت به سرور خبر میده که دستگاه چیه و سرور هم یک فایل مدیای مخصوص اون رو تولید و تو صفحه لود می کنه که دوباره از استارگیت اطلاعات بیشتری می گیره و در کمتر از ده ثانیه تکرار مجددش باعث نصب بدافزار در گوشی هایی می شه که از اندروید ۲.۲ تا ۴ یا پنج یا ۵.۱ استفاده می کنن. اما این همه داستان نیست. اپل ها هم در امان نیستن و هکرهای پالو آلتو نوشن دادن که چطوری می تونن روی گوشی های اپل جیل برک نشده (و البته روی آی پدها) بدون اطلاع یا همکاری صاحبش بدافزار نصب کنن. این تکنیک که AceDeceiver نامگذاری شده با استفاده هوشمندانه از DRM (که همیشه به ضرر استفاده کننده اش است [کمی توضیح]) کلا مکانیزم امنیتی نصب نرم افزار آی او اس رو دور می زنه. تکنیک اصلی استفاده از FailPlay است که انتظار می ره مکانیزمی باشه برای جلوگیری از کپی کردن برنامه های خریداری شده از روی دستگاه به یک دستگاه دیگه ولی خب با یک حمله مرد میانی می شه دستگاه رو گول زد و برنامه ها رو جای دیگه کپی کرد یا حتی در نمونه اخیر برنامه رو روی گوشی منتقل کرد.
تنویر حسن ضحی یک محقق امنیتی بنگلادشی است که همین چهارشنبه غیب شد! ضحی روی موردی کار می کرد که توش هکرها ۸۱ میلیون دلار از بانک بنگلادش دزدیدن و به حساب های تقلبی توی فیلیپین منتقل کردن و غیب شدن. البته هدف اصلی ظاهرا سرقت یک میلیارد دلار بوده که به خاطر چند اشتباه تایپی تنها ۸۱ میلیون منتقل شده! ضحی می گه از چند هفته قبل بدافزارهایی روی کامپیوترهای بانک بنگلادش نصب شده بود و دلیل اصلی کشف نشدنش ضعف سواد مسوولین بانک مرکزی بنگلادش بوده. بعد از انتشار نوشته ها و صحبت های ضحی، مدیر بانک مرکزی و دو تا از معاونینش استعفا دادن و بعدش ضحی غیب شد و خانواده اش نگرانشن. نمی دونم چی در موردش گفت به جز اینکه کشورها باید روش هایی برای گزارش مشکلات و حمایت از گزارش کننده ها داشته باشن نه اینکه تنها تلاششون ساکت موندن همه در مقابل مشکلات باشه.
توی خبر قبل گفتم که دولت ها و شرکت ها باید هکرها رو تشویق به کارهای مثبت بکنن. گوگل یکی از این شرکت ها است که در برنامه های موسوم به باگ باونتی، از هکرهامی خواد که حفرههای امنتیی رو کشف کنن و اطلاع بدن و جوایز بزرگ بگیرن. باگ باونتی فعلی مربوط به هک ریموت کروم بوک است. اگر شما بتونین از طریق وب کروم بوک گوگل رو هک کنین این هک بعد از ریبوت دستگاه کار کنه، جایزه تون ۱۰۰ هزار دلار است. اگر علاقمند به دنیای هک هستین و فکر می کنین چیزی بلدین، این گوی و این میدون. البته باید بگم که پارسال جایزه ۵۰هزار دلار بوده و کسی نتونسته برنده اش بشه ولی به هرحال به تلاشش می ارزه چون حداقل میبینن که منطقا یک هکر باید چه چیزهایی بلد باشه.
در اعماق
و همچنین یادآوری می کنیم که از این شماره سایت دیجیتاتو یکی از تبلیغ دهنده های رادیوگیک است. سایتی که شعارش «زندگی با تکنولوژی» است و سعی اش معرفی تکنولوژی های جدید به آدم ها. دامینش رو که حتما بلدین digiato.com و خوشحالیم که از این طریق پیش قدم شده برای حمایت از رادیو گیک.
اطلاعیه سازمان ملی امنیت ترافیکی آمریکا: مواظب خودروهای هک شده باشین شاید این عنوان تا مدتی قبل ایده یک رمان علمی تخیلی بود اما حالا یک واقعیته. بولتن سازمان ملی امنیت ترافیکی آمریکا گفته که هرچند خیلی از هک ها منجر به مسائل امنیتی نخواهند شد اما مهمه که راننده ها و آدم ها به نشانه ها حساس باشن چون اگر یک هکر کنترل خودرویی در دست بگیره بسیار خطرناکه. بولتن می گه اینترنت چیزها داره کنترل خودروها رو در دست می گیره و تحقیقات زیادی مشکلات امنیتی ریموت توی خودروها رو نشون دادن از جمله ویدئویی که توش یک جیپ توسط هکر هک می شه یا مشکلات امنتیی جی ام و بی ام دبلیو که در هر دو مورد کمپانی ها به سرعت آپدیت دادن و مشکل دیده شده رو حل کردن. بولتن می گه مشکل امنیتی ممکنه هر جایی باشه، از سیستم بی سیم، بلوتوث، یو اس بی، وای فای یا حتی در یکی از اجزا که کمپانی های تردپارتی می سازن و این مشکلات می تونه به یک هکر امکان دسترسی به سیستم کنترل کننده خودرو و همچنین اطلاعات حرکت رو بده. همچنین یک خطر دیگه درست چیزی است که توی همین شماره در مورد لینوکس مینت گفتیم. هکرها ممکنه به سرورهای آپدیت خودروها دسترسی پیدا کنن و کد مخربی رو اونجا قرار بدن که ماشین روی خودش دانلود و نصب کنه. خوشبختانه قانونگذارهای آمریکایی اینقدر با شعور بودن که از نظر قانونی از اکتبر به بعد با تغییر قوانین مردم اجازه پیدا خواهند کرد نرم افزار خودروهاشون رو بررسی کنن و بدونن که توش چی می گذره تا از این طریق مشکلات بیشتری هم کشف و حل بشن.
دوستمون Emi یک لطیفه فرستاده که عملا خودش یک دراعماقه:
یه روز با ماشین زمانم ده سال جلوتر رفتم و از اولین آدمی ک دیدم پرسیدم
گوگل هنوز بهترین موتور جستجوی دنیاست؟
با صدای آروم لرزناکی بهم گفت : هیس! ممکنه صداتو بشنوه.
فن هویی اول به نظرش حرکت کامپیوتر عجیب می یاد. اما بعد فقط می گه «تا به حال چنین چیزی از یک آدم ندیده بودم. خیلی زیبا بود» و هی تکرار می کنه «زیبا، زیبا…». حرکت مورد بحث حرکت ۳۷م مسابقه دوم بین برنامه کامپیوتری آلفا گو است که در قسمت قبلی ازش شنیدیم و حریفش لی سدول که بهترین بازیکن گو در جهانه. لی سدول توی ۵ تا مسابقه ای که این هفته در طبقه چهارم یک هتل زیبا با کامیپوتر داد، ۴ بر ۱ بازنده شد. ظاهرا این حرکت اونقدر قشنگ و عجیب و غیر مرتبط (ظاهرا) با حرکت های قبل بوده که لی سدول مجبور شده ۱۵ دقیقه بهش فکر کن و آخرش هم بازی رو واگذار کنه. یادتون باشه در شماره قبل کمی در این مورد حرف زدیم [تکرار کوتاه و اینکه ده سال آینده قرار بود ماشین ها توی گو ما رو شکست بدن]. فن هویی به عنوان یکی از قهرمانان اروپا در دو سه هفته قبل یک مسابقه پنج دوره با آلفا گو انجام داد که توی هر پنج تا مسابقه شکست خورد – البته خوشبختانه ایشون بخشی از تیم مشاور آلفاگو هم هست و در نتیجه هر طرف که پیروز میشد، پیروز نهایی خود فن هویی بود. بازی اول این روند رو تقریبا ۶۰ میلیون چینی تماشا کردن و متعجب شدن که چطور یک کامپیوتر قهرمان جهان در بازی ۲۵۰۰ساله اوناه شکست می ده. گزارشگرها می گن احساس شکست و ناراحتی ای که به خیلی ازآدم ها دست داده طبیعی است و حتی الون ماسک و سم آلتمن هم اونو تجربه کردن. جایی که می بینیم از ماشین ها شکست می خوریم (توضیح خودم در مورد حافظه و خیلی جاهایی که عقبیم ولی نمی فهمیم). البته بخش جالب اینجاست که فن هویی خیلی هم نگران نیست. اون در طول پنج ماه گذشته بارها و بارها و بارها با ماشین بازی کرده و ازش شکست خورده ولی در بین انسان ها رتبه اش خیلی بهتر شده. در ابتدا اون رتبه ۶۳۳ جهان رو داشت اما حالا تقریبا ۳۰۰ است! ماشین ها هم می تونن باعث پیشرفت ما بشن و مشکل اصلی همونی است که هاوکینگیز بهش اشاره می کنه: سرمایه داری و شیوه استفاده از هوش مصنوعی.
و البته برای اینکه غمگین تموم نکنیم، از تظاهرات هامون می گیم تظاهرات درمقابل ساختمان کنسرسیوم ورلد واید وب علیه هالیوودی کردن وب از طریق اضافه کردن دی آر آم به اچ تی ام ال ۵.
ماجرا مثل همیشه از یکی از بهترین بنیادهای جهان یعنی fsf شروع شده. چند وقت پیش اخبار SOPA و PIPA خیلی روی بورس بود که عمل جمعی ساکنین وب جلوشون رو گرفت. حالا پیشنهاد جدید رسانه های عظیم و هالیوود اینه که به اچ تی ام ال پنج دی آر ام اضافه بشه. این در واقع تلاشی است برای اضافه کردن محدودیت به فرمت های آزاد وب و بستن دست آدم ها در استفاده از نرم افزارها یا اصولا در سطحی بالاتر کنترل کامپیوترشون. این پروپوزال که EME خونده می شه (Encrypted Media Extentions) صدمه ای است تقریبا غیرقابل جبران به آزادی وب. ممکنه ما که توی ایران نشستیم مفهوم «وب آزاد» اصولا برامون مسخره و خنده دار و دور ازدست باشه اما باید بدونیم مشکل چیه. مساله اینه که فعلا فرمت های وب برای همه قابل استفاده هستن و هر کسی با هر ابزاری به شیوه ای که دوست داره می تونه از وب استفاده کنه اما اضافه شدن دی آر ام به استانداردها درست مثل فلش و سیلورلایت که خوشبختانه هر دو در حال احتضارن ساکنین وب رو مجبور خواهد کرد فقط با یک برنامه خاص به اطلاعات دسترسی داشته باشن و عملا کامپیوترشون دیگه توی کنترل خودشون نباشه. این خیانتی است به ارزش های بنیادینی که وب روش بنا شده و در نهایت وب رو تبدیل می کنه به یک لوله کشی انحصاری که شرکت های بزرگ تعیین می کنن چه کسی می تونه چی رو در چه شرایطی روش مصرف کنه. برای من و شما هم لازمه اطلاعاتمون رو در مورد آزادی وب و بی طرفی شبکه بیشتر کنیم .. کسی چه می دونه، شاید یک روز ما هم از بحث سانسور توییتر و فیسبوک و مشکلات عمدی اچ تی تی پی اس های گوگل و بیت باکت و ریپوزیتوری هامون رسیدیم به بحث اینکه استانداردهای وب باید آزاد بمونن.
یه چیزی نگفته موند! دعوای اپل و اف بی آی [ خودم حرف بزنم بخصوص در مورد مفهوم در پشتی و ناامن شدن همه چیز باهاش + مرزهای جغرافیایی مبهم + جامعه آزاد ]
تبریک و تقبیح
تقبیحی داریم برای آپارت که فیلم منو و خاتمی رو حذف کرده.. [کمی توضیح و اینکه تقبیح آپارات نیست، تقبیح سانسورچی وقانونگذار است]. بی بی سی فارسی رو هم داریم در بخش تقبیح ها به خاطر یک مطلب خیلی ضعیف با عنوان «آیا تلفنهای هوشمند ما را شنود میکنند؟». مقاله یک ترجمه است از نوشته ای دیگه توی بی بی سی ولی این عنوان توی ایران منطقا باید شکل دیگه ای نوشته بشه و یک ترجمه صرف از خارج جوابگو نیست؛ در عین اینکه مقاله مثلا می گه عده ای یک برنامه نوشتن که با اجراش هر چی اطراف تلفن میگیم رو صفحه نمایش یک کامپیوتر دیده می شه، خب معلومه که می شه اینو نوشت. مثل اینه که بگیم «آیا تلفن من من را شنود می کند؟» و بعد یکی نشون بده که چطور اگر تلفن زنگ زد و جواب دادیمش… [ توضیحات خودم].
تبریک هم داریم برای پیتزا فروشی دومینو که یک پیتزای زنجیره ای بزرگ در جهانه که با کیوت ترین دستگاه ممکن قراره به شکل خودکار پیتزاها رو به خونه مردم بفرسته (و البته تسلیت به کسانی که شغلشون رو با اینکار از دست می دن.. توضیح در مورد هانی اکسپرس)
تبریکی هم داریم به خانم «نرگس ماوالوالا» که مسوولیت بزرگی در کشف امواج گرانشی که کلی در موردش خبر بود داشتیم… ایشون پاکستانی هستن، لزبین هستن، با پارتنرشون یک بچه دارن و توی یک خانواده زرتشتی به دنیا اومدن و حالا اسمشون کلی مشهوره چون نقشی بسیار مهم در کشف امواج گرانشی که یکی از بزرگترین کشفیات فیزیک اخیره داشتن. اینو یکی از دوستان با ایمیل ناشناس یادآوری کرد تا یادآور این باشه که پیش فرض های ذهنی مون رو دور بریزیم و بدونیم یک خانم لزبین زرتشتی زاده پاکستانی که با پارتنرش یک بچه هم داره، آدم مهمه دنیای فیزیک می تونه باشه و این کارها فقط مال بازیگرها نیست (:
نامه ها
از تماس شما و ابراز تمایل برای انتشار محتوای رادیوگیک روی شبکه ی توشه، سپاسگزاریم. ما از این هفته به طور ثابت و در بسته ی اَپ و تکنولوژیِ چهارشنبههای توشه، رادیوگیک هم میفرستیم و مخاطبانِ توشه محتوای سایت شما را دریافت خواهند کرد. توشه از ابتدای این هفته رسماً آغاز به کار کرد که خبر تصویری راه اندازی آن را میتوانید در ضمیمه ببینید.
خوشحال میشیم اگر رادیوگیک، مخاطبان خود را امکان جدید دریافت محتوا از طریق توشه هم باخبر کند.
آدرس ما در توییتر،تلگرام، فیسبوک و اینستاگرام:
– https://twitter.com/tooshehapp
– https://telegram.me/tooshehapp
– https://www.facebook.com/tooshehapp
– https://www.instagram.com/tooshehapp
موسیقی
موسیقی آخر به نام Mad World از Gary Jules
موسیقی های دیگه «شروین – خداحافظی»، «امیدحاجیلی، تردست» و «The Girl Without Hair».
قرار بود نتایج به طور کامل امروز منتشر بشه ولی یک مشکل پیش اومده: سر من بسیار شلوغه و از کارهام عقب هستن و از اونطرف دوستان در بعضی موارد توی فیلد توضیحات اطلاعاتی رو نوشتن که اطلاعات خصوصی شرکت ها حساب می شه و احتمالا انتشارش مشکلات حقوقی داشته باشه. برای بد قول نشدن من امروز خودم هم برای اولین بار بخش خلاصه نتایج که نمودارهای اتومامیک روی تک تک فیلدها است رو باز کردم و اکسپورت گرفتم و اینجا اتچ می کنم تا با هم نگاهش کنیم. مطمئنا یک مطلب ریزتر در مورد جزء جزء باید بنویسم و نتایج جزیی (خط به خط افراد پر شده بعد از حذف اطلاعات خصوصی شرکت ها) رو هم منتشر کنم که احتمالا می مونه سه چهار روز دیگه.
تا اینجا فایل پیوست رو بالا و پایین کنین که کلی اطلاعات است ولی خب به شکل خامی که خود گوگل اتوماتیک درست کرده. امیدوارم این فایل (و نتایج تکمیلی که چند روز آینده منتشر می کنم) باعث بشه شرایط کاری ما برای خودمون شناخته تر بشه و وضعیت زندگی و حقوقمون بهتر. با تشکر از همه دوستانی که در نظر سنجی شرکت کردن، پی دی اف درفت اولیه jadi.netبررسی وضعیت شغلی برنامه نویسان و مدیر سیستمهای ایران – Results_previwe رو از اینجا دانلود کنید. خیلی هم روش مانور ندین چون خیلی زود نتایج جزیی تر و سی اس ول کل اطلاعات رو منتشر می کنیم تا هر کس دوست داره بتونه روش کار کنه.
در آخرین قدم چالش کتابخوانی ۱۳۹۴ رفتم سراغ یک رمان ایرانی جدید؛ شب ممکن نوشته محمد حسن شهسواری از نشر چشمه. این کتاب در سال ۱۳۸۸ (همون ۸۸ مشهور) منتشر شده؛ در دوران احمدی نژاد و مرزهای عجیبی رو شکسته. منظورم مرز چاپ نیست. درسته که کتاب به چاپ پنجم رسیده ولی خب اصل ماجرا این نیست. اصل ماجرای متعجب کننده در این کتاب بخش هایی از کتاب است که مرزهای سانسور ایران رو رد کرده. مثلا در صفحه ۱۱۴ می خونیم:
بدی هاله این است طوری شوخی می کند که سخت می شود فهمید جدی نیست. هاله دست می برد گل سر بزرگ مشکی اش را باز می کند، موهای پرکلاغیاش افشان میشود روی گردن و سینه و بعد خیلی سریع مشتشان میکند و دوباره گلسر را پشت سر سفت میکند و گردن بلندش دوباره توی چشم… به سمت جعبهی سیگارش میرود، یک نخ سیگار روشن میکند، میدانم میداند منتظر کلامش هستم، اما طول میدهد به اندازهی دو پک با حوصله: «مشکل من این است که ذهن خرابی دارم.»
این توی کتابهای ایرانی بسیار دور از ذهن است. انتظار کلمه پستان رو که نداریم ولی جایگزین کم معنی ترش سینه هم تا به حال همیشه با سانسور روبرو بوده – بخصوص در مورد زن ها. و بسیار عجیبه جایی اشاره بشه که زنی موهاش رو باز می کنه و می ریزه رو سینه اش و بعد گردنش و … یا مثلا جایی که یک مرد رفته خونه دوستِ دوست دخترش که در معیارهای مرسوم حتی دوران عزیز خاتمی، حرام اندر حرام بوده:
پس چرا هر سه بار وقتی سارا نیست من را کشانده خانهاش؟ او که نگفته، من خودم آمدم. اما نه، همهاش نقشه است. مردها مگر غیر از خوابیدن، چیز دیگری از زنها میخواهند؟ این یکی فقط صبرش بیشتر است،. خوانندهی Cranberies چهقدر خوب میخواند. […] من چرا این قدر مطمئنم که اگر همین الان خودم را بکشانم طرف لیلا و سرم را بگذارم روی پاهایش، او هم دستش را حلقه میکند دور گردنم.
و خیلی جاهای کتاب هم پر است از همین اشاره ها به کلمات انگلیسی و به رخ کشیدن دونستن موسیقی و فرهنگ خارجی. یک جاهایی توی ذوق می خوره و یک جاهایی نویسنده اشاره می کنه که دلیل اومدن اینها همین است که توی ذوق بخورن. اما من که خوشم نیومده. ولی کشش کتاب باقیه:
چشمهایش تنگ میشود و وقتی دست تیکه داده به چهارچوب در را پایین آورد شال از روی گردنش کنار میرود و هفت کوچک و سفید زیر گردنش پیدا…دستهایم را بلند میکنم. با چشمک سوم، اول چین پیشانیاش باز میشود، بعد گونهها جمع… و دست آخر لبهایش از هم باز… «مسخره، عوضی، نکبت…» و فحشهای دیگر و پشت سر هم. تو اتاق که میآید، هفت کوچک و سفید بزرگ میشود، سد.. هوف..
پاراگراف بعدی این متن در مورد این بحثه که زن نگرانه که مرد سرما بخوره و نظرش که «دوست ندارم خیس از خانه بیرون بروم». سانسورچی رو نمی دونم ولی من مطئن هستم که اول با کنار رفتن شال، شکاف پستان دیده شده، بعد لب ها برای بوسه جمع شدن و بعد باز شدن و اون هفت سفید زیر گردن توی اتاق بازتر شده و بعدش دوش و نگرانی از سرما خوردن (:
البته مطمئنا با یک رمان اروتیک طرف نیستیم. کتاب شب ممکن یک داستان – برای من – یک داستان پیچیده با شخصیت هایی در هم گره خورده است که مثل همه نمونههای مشابهاش من رو یاد این میندازه که نویسنده از سطحی بالاتر رفته که بهش اجازه می ده رمان های جذاب بنویسه اما هنوز به جایی نرسیده که برای ایجاد جذابیت مجبور نباشه موقعیت های خیلی عجیب و دور از ذهن خلق کنه. محمد حسن شهسواری داستانی جذاب طرح کرده که اگر بر خلاف من ذهنتون بتونه آدم ها رو یادش بمونه و صحنههای مقطع رو به هم پیوند بزنه و بفهمه هر فصل از زبون کدوم یکی شخصیت گفته شده، ازش لذت خواهید برد اما خب ظاهرا نویسنده هنوز راه داره تا بتونه بدون ایجاد فضاهای دور از ذهن و غیرقابل تصور در جامعه ما، رمانی اجتماعی بنویسه که جذابیتش نفوذ به عمق روابط باشه.
جالبترین بخش این کتاب برای من دیدن این بود که در سال ۸۸ و حین قدرت مطلق دوست سابق دوستان، چطور رمانی چاپ شده که توش یک زن برای اینکه ماشینی مدل بالا به دست بیاره اینطور توصیف شده:
سمیرا تقریبا تا وسط خیابان رفته بود و خودش را یکبری گرفته و کم کم داشت در آن شب برفی، راه بندان درست میکرد. از دور که میدیدمش، تنها، و آن طور کنار خیابان که اندازم لاغر مثل مارش را توی ویترین گذاشته بود، با آرایش و لباسهایی که از تو داشت، فکر میکردم راهبندان حقش است. بیشتر از این هم حقش است. طرههای نمناک مو به صورت سرخش چسبیده بود و چشمهای سیاهش، نور چراغ ماشینهای را که از روبرو میامدند، منعکس میکرد. پالتو آبیاش دویده بود توی سفیدی برف. سرخی لبها و صورتش با زبان حتما داغی که گاهی به لب پایین میکشید، سرما را پس میزدند تا دایرهی سرخ و گرمی بسازند، تا دستهای انبوهی برای گرما گرفتن به طرفش دراز شوند.
متاسفانه ویراستار نشری مثل چشمه هم هنوز به شیوه اشتباه از «ی» برای عبارتهایی مثل «دایرهی سرخ و گرم» استفاده می کنه شدیدا توی ذوق می زنه و همراهی اش با جملات طولانی و نامنوس و گاهی پر طمطراق در شرح روابط پیچیده نویسنده ها و روسپی ها و هنری ها و … خوندن این رمان رو برای من کمی سخت می کنه ولی کماکان توصیه ام اینه که کتاب خوبیه برای خوندن؛ حتی اگر سبک چیزی که من معمولا می خونم نباشه.
به یک دوشنبه دیگه آخر ماه رسیدیم و زمان لینک های شاد دوشنبهها. در این پست آدم هایی که دوست داشتن پروژه شون دیده بشه حضور دارن. این سیستم رایگان و دوستانه است و دلیلش اینه که اگر ما به همدیگه کمک کنیم، جامعه بهتری خواهیم داشت. اگر علاقمند هستین معرفی بشین به jadijadi روی جیمیل خبر بدین.
صورتی تصویری
پروژه جالبی هم شروع شده برای رسوندن آفلاین فایل های صوتی تصویری به آدم ها از طریق ماهواره! هم دونستن در مورد تکنولوژی اش جذابه و هم دریافت کردن فایل های باحال آفلاین و بعد پخش کردنشون. تلگرام پروژه توشه، توییتر توشه و اینستاگرام توشه.
یک ایده خوب هم پادکستی است که مقاله های بلند و جالب رو به فارسی تعریف کنه. چیزهایی مثل چگونگی عملیات فراری دادن یک زندانی تا ماجراهای فرار ال پاچو و روایت معدنچیان محبوس شیلی. پادکست کانال بی رو در ساوندکلاود و فیسبوک پیگیری کنین. به نظر من یکی از بهترین پادکست های فارسی است که شنیده ام، البته معلومه که در سبک خودش.
سایت ملیون هم یک سایت «سه بعدی» با تکنولوژی وب جی ال است که احتمالا می خواد به یک مال مجازی تبدیل بشه. سر زدن به ملیون بخصوص اگر وب جی ال تجربه نکردین باحاله.
سایت بحث روز هم که از اسمش معلومه چیکاره است: جایی برای بحث کردن در مورد موضوعات مورد بحث روز (: تازه راه افتاده و در اول راهه و امیدوارم مسیر خوبی رو پیش بره.
یکی از چیزهایی که من دلیل نبودنش رو درک نمی کردم این بود که بین اینهمه نمونه ایرانی خارجیها، چرا کسی سراغ ۹گگ نرفته و چرا کسی چیزهای فانی که توی اینهمه گروه تلگرام دست به دست می شه رو نمی ذاره روی یک سایت که بشه سرچ کرد و … دوستان هات اسپات چی اینکار رو کردن. معلومه پیچیدگی هاش چیه ولی خب نتیجه اش ممکنه خیلی مثبت باشه.
پروژههای شخصی
میلاد هم وبلاگی رو شروع کرده در مورد زبان برنامه نویسی آر امیدوارم جدی پیش ببره. آر زبان جالبیه برای کارهای آماری و علمی.
و من مدتی پیش در مورد باگ شیما نوشته بودم، صدرا یک روتین کوتاه نوشته که در پی اچ پی این مشکل رو حل می کنه و روتین شیما رو روی گیت هاب گذاشته.
یکی از دوستای خوبم هم یک کانال لینوکسی شروع کرده به اسم نکات لینوکسی و توش از پایه در مورد لینوکس می نویسیه. اگر علاقمند هستین خوبه عضو بشین. البته به نظر من این چیزها باید تو وب باشه نه تو چت ولی خب .. ایران است و فیلترینگ و داستان هاش. کانال لینوکس نوتز منتظر شماست.
یک گروه خوب تلگرامی هم گروه پاد کچ است که به شکل منظم بقیه پادکست های خوب رو بازنشر می کنه. البته رادیو گیک رو فقط در صورت انتشار شماره جدید منتشر می کنه، هرچند که به نظر خودم شماره های ویژه واقعا تاریخ ندارن. ولی خب مهم اینه که چیزهای خیلی خوب خیلی زیادی داره و دنبال کردنش هیجان انگیزه.
بازار کار
شرکت وادا که میزبان ما توی جشن انتشار گو بود (همچین شرکت باحالیه!) دنبال یک لینوکس ادمین نسبتا حرفه ای می گرده. کسی که بتونه کار رو دست خودش بگیره و حداقل چند سالی سابقه داشته باشه. بیشتر کارها دبیان است ولی انتظار می ره یک آدم حرفه ای بتونه هر چیز جدیدی رو با داکیومنت خوندن یاد بگیره و پیش ببره. محیط کارش دوستانه است، با فرود همکار می شین و مدیرها هم خوبن و ساعت کاری هم انعطاف پذیره. اگر مدیر سیستم لینوکسی هستین و devops و علاقمند یک محیط باحال، برای اپلای کردن ایمیل بزنین به jobs@vada.ir
تیم آیرین (واقع در شیراز)، محصولاتی در حوزه وب و ویدیو با تعداد مخاطبین بین المللی بالا توسعه می ده و گفته که سال جدید، پروژه هایی با چالش های شیرین و لذتبخش توسعه خواهد که نیاز به نیروهایی آشنا به مهارت های Java Script , HTML , CSS یا PHP, WordPress داره. خیلی روی حرفه ایی بودن تاکید ندارن، هرچند که اگر باشین، عالی تره. تماس بگیرین با hiring@airinmedia.com
چند مطلب قبل گفتم که برای داشتن درک بهتر از بازار کاری که توش هستیم، یک پرسشنامه درست شده که توش بگیم چجوری زندگی می کنیم و چقدر حقوق می گیریم و چیکار می کنیم و چی دوست داریم و …. . تقریبا دو هفته است که این پرسشنامه در حال پر شدن است و تقریبا ۹۰۰ نفر اونو پر کردن. اگر شما هنوز پرش نکردین، شدیدا پیشنهاد می کنم نظرسنجی گسترده وضیعت شغلی برنامه نویسان و مدیران سیستم ایران رو پر کنین و مهمتر از پر کردن، جاهایی که دسترسی دارین به اشتراک بذارین تا آدم های متنوع تری پرش کنن و دید گسترده تری داشته باشیم که چکاره هستیم و منطقا چقدر باید حقوق بگیریم (: نتایج احتمالا در هفته اول ۱۳۹۵ منتشر می شه. برای شناختن شرایط و وضعیت کاری خودمون، توی نظر سنجی گسترده حقوق، شرایط کاری و زندگی برنامهنویسان ایران مشارکت کنین.
پانیدا این هفته از توی یه قفس دراومد و وسط دودها چیزی در مورد «جدایی» و «مرداب حقیقت» خوند؛ نزدیک به راک. به نظر من قشنگ هم بود. سندی هم بعد از اینکه اضافه می کنه که پانیدا تنها کسی است که کمی پیشرفت کرده، چیزی در این مضمون بهش می گه:
ما ایرانی ها ملودی های شرقی دوست داریم. حالا اگر ما موسیقی راک گوش بدیم و برگردیم تو خونه و شجریان بخونه دلمون آرامش پیدا می کنه و شاید اشک بریزیم. موسیقی شما ایرانی نیست و غربیه و برای جامعه ایرانی زیاد کار نخواهد کرد. ممکنه یکی دو آهنگ کار کنه ولی مثل حباب از بین می ره.
این بحث مستقیم خطاب به سندی نیست بلکه سندی مثالی است برای شکل استدلال اشتباه که خودم هم بارها درگیرش می شم. مطمئنا سندی منظور دقیقش اینه که «احتمال موفقیت این موسیقی در ایران پایین است» ولی خب جمله بندی «ما ایرانی ها ملودی شرقی دوست داریم. […] موسیقی شما ایرانی نیست و غربیه و برای جامعه ایرانی زیاد کار نخوهد کرد […] مثل حباب از بین می ره»؛ مستقل از اینکه اصولا سندی چقدر از جامعه امروز ایران درک داره، این سوالات رو به پیش می کشه:
آیا همه ایرانی ها یک جور هستن؟ ایرانی ای نداریم که از شجریان یا موسیقی شرقی خوشش نیاد؟
اگر همه هم موسیقی و ملودی شرقی بخوان ولی یک نفر بخواد راک پانیدا رو گوش بده، مشکلی هست؟ آیا همه باید مثل هم باشن؟
اگر «همه ملودی شرقی می خوان» منتج بشه به اینکه «ملودی غربی کار نمی کنه پس نباشه» که خب اصولا «همه ملودی شرقی می خوان» رو بی معنی می کنه. من نمی تونم کل مخالفانم رو خاموش کنم و بعد بگم «دیدین همه با من موافقن؟» (:
آیا من باید سعی کنم مثل همه باشم؟ ده تا مثل شجریان داریم و مطمئنا پانیدا نمی تونه رقابت زیادی باهاشون بکنه اما یک خواننده راک ممکنه تو گروه علاقمندان راک کلی هم مشهور بشه.
استدلال های بالا عملا در دو قسمت هستن:
استدلال اشتباه «جامعه ما فلان است پس…»
هر استدلال به شکل «جامعه ما فلان است پس فلان فرد باید …» اشتباهه. وضع وقتی بدتر می شه که کل قدرت از فلان حمایت کنه و هیچ کس نتونه نسبت به بهمان تبلغ مثبت کنه یا بسنجه که چند درصد مردم واقعا ایکس رو می خوان.
بهترش رو می شه اینجوری گفت که لازمه حساس باشیم اگر جایی دیدیم که بدون آمار و ارقام همه جامعه رو یکی می کنن و میگن همه جامعه ایکس رو می خوان – بخصوص اگر خودشون مدعی نمایندگی ایکس باشن. بایدحساس باشیم اگر جایی دیدیم سر چهارراه پلیس اخلاق با هر انحراف از ایکس مبارزه می کنه. اگر جایی دیدیم کل سیستم آموزش و پرورش در دفاع از ایکس بنا شده. اگر دیدین هیچ رسانه ای در مخالفت با ایکس آزاد نیست. اگر به شما گفتن هر انحراف از ایکس مجازات های وحشتناک و عیجب غریب داره و غیره و غیره و از همه مهمتر تا وقتی هیچ کس حق نداره بسنجه که اصولا مردم ایکس رو می خوان یا نه. در این شکل احتمالا ایکس خودش می دونه که ایگرگ در بحث آزاد برنده است (:
نمی شه من ادعای مبهمی بکنم که همه طرفدار من هستن و بعد به هیچ مخالفی اجازه حرف زدن ندم. سندی اینکار رو نکرده ولی در جامعه خیلی زیاد می بینیمش. اگر قراره از عرف حرف بزنیم باید مردم آزاد باشن که چیزی که می خوان رو انتخاب کنن و بعد عرف رو مشاهده کنیم نه اینجا بسازیم. عرف یک چیز دستوری نیست بلکه با مشاهده نمونه ها عرف رو تشخیص می دیم.
نمی شه گفت هیچ کس حق نداره آیفون استفاده کنه و هر کس اسم از آیفون بیاره می ره زندان، بعد توی رسانه اندرویدی و انحصاری خودم مدعی بشم که «توجه کنید که هر جامعه ای در جهان مختصاتی داره و جامعه ما یک جامعه اندرویدی است و در این جامعه که مردمش همه اندروید دارن، استفاده از آیفون بخشی از عرف پذیرفته مردم نیست و طبیعتا مخالفت با عرف، تبعاتی رو برای فرد منحرف داره.»
استدلال اشتباه «مثل همه باش»
و آیا حتی اگر «اکثریت ایکس رو دوست دارن» من برای موفقیت تجاری باید برم سراغ «ایکس»؟ اگر هم فرض کنیم سندی از جامعه ایران نظرسنجی کرده یا بررسی انجام داده و دیده در سال ۱۳۹۵ هنوزم اکثریت قریب به اتفاق دنبال ملودی های شرقی هستن، آیا پانیدا برای موفقیت باید شرقی بخونه؟ این بستگی داره هر کس بخواد کجا بایسته و چکار کنه. توی همین مسابقات چند نفر شرقی یا پاپ های مرسوم رو می خونن؟ چقدر ممکنه مردم شجریان، چاوشی، یگانه، … رو ول کنن و پانیدا گوش بدن؟ به جاش اگر پانیدا سبک خیلی خاصی از راک رو بخونه احتمالا تک تک طرفدارهای اون شاخه از راک پانیدا رو خواهند شناخت و گوش خواهند کرد و کنسرت خواهند رفت (حالا به فرض کشور آزاد). متوسط و مرسوم و مثل همه بودن هیچ وقت برای کسانی که می خوان موفقیت جدی کسب کنن توصیه نمیشه. مطمئنا نکته بسیار کوچکتری نسبت به نکته قبلی است ولی خوب بود گفته بشه.
نکته جایزه: هیچ اسکاتلندی واقعی…
حالا که ا اینجا با ما هستین به این مکالمه هم گوش بدین:
توی یک بار یک اسکاتلندی خبری در مورد یک انگلستانی می خونه که سه تا بچه رو کشته. این مرد به بغل دستی اش می گه:
– مردم انگلیس خیلی عجیبن… یک اسکاتلندی هیچ وقت چنین کاری نمی کنه!
فرد بغل دستی بهش جواب می ده:
– واقعا؟ همین پارسال نبود که تو اخبار بود که یک اسکاتلندی سه تا بچه رو کشته بود؟
– بله بله.. منظورم اینه که «یک اسکاتلندی واقعی» هیچ وقت چنین کاری نمی کنه.
این سبکی از مغالطه منطقی است که بهش می گن هیچ اسکاتلندی واقعی. وقتی فقط ایکس حق داره تبلیغ کنه و ایگرگ همیشه حذف و زندان می شه و من می گم «همه جامعه ایکس رو می خواد»، معمولا صدایی هم اگر از ایگرگ ها به گوش برسه سریع می گم «همه اعضای اصیل، شریف، بینا، پاک، … جامعه این رو می خوان» و عملا با مبهم کردن گروهم، هر مخالفی رو کلا از گروه بیرون می ذارم.
امین روز پنجشنبه می گفت از اینکه آدم ها اینهمه بهش علاقه دارن متعجب شده. حرفهایی با این مضمون:
می دونستم که استیج خیلی بیننده خواهد داشت ولی فکر نمی کردم دیگه اینطوری همه علاقه نشون بدن. من استقبال بی نظیری دیدم از صفحه ام و شبکههای اجتماعی. تازه الان تو ایران نیستیم؛ فکر کنین اگر ایران بودیم چقدر مردم هیجان نشون می دادن به کارهام.
ما توی فارسی اصطلاح سکسیستیای داریم به اسم قحط الرجال که به این اشاره می کنه که در شهر کورها، یک چشم پادشاهه یا مثلا چو بیشه تهی ماند از نره شیر، شغالان درآیند آنجا دلیر. ایده عجیب امین که اگر مسابقات استعداد خوانندگی یا رپ کردن به جای انگلیس توی ایران بود دیگه چقدر طرفدارهاش بیشتر می شدن شبیه ایده عجیب اصلاحاتیها است که می گن «اگر انتخابات آزاد بود و رد صلاحیت نداشتیم ببین چقدر مردم به ما رای می دادن».
به راحتی می شه تصور کرد که اگر همین مسابقات توی ایران آزاد انجام می شد، منطقا امین اصولا حتی امکان شرکت در مرحله دومش رو هم پیدا نمی کرد. اگر شرایط برابر بود یعنی منطقا کسانی مثل هیچکس، مروارید، لیتو (با آهنگ پنگوئن مثلا!)، سوگند، یاس و از اون بالاتر هزاران نفری که رپ می کنن ولی تو این شرایط دیده نشدن هم توی مسابقه بودن و اصولا صحنه به امین نامی نمی رسید که سعی کنه با آهنگ ایران و لر و بلوچ و ارمنی و شمالی و … رای جمع کنه (:
از اونطرف فرض کنین انتخابات در ایران «آزاد» بود. احتمالا رای های سیستم حاکم بدون داشتن تبلیغات انحصاری و بودجه حکومتی و … از ۲۰ به حدود ۱۰ یا ۱۵ درصد می رسید ولی مطمئنا رای های «اصلاح طلبها» خیلی خیلی کمتر می شد. معلومه که اگر یک سیستم قبلا مشخص نمی کرد مردم به کی اجازه دارن رای بدن و به کی اجازه ندارن رای بدن، در کنار افرادی مثل حسن خمینی (در نقش نوه امام) و خاتمی (که هشت سال رییس جمهور بود) و غیره آدم های بسیار معتبرتری هم وارد بازی می شدن و احزاب بالاخره واقعیت پیدا می کردن و حرف هایی رو میزدن که مردم واقعا بهشون علاقمند هستن و گوشههاییش رو در افق های محو اصلاح طلبی می بینن. این آزادی انتخابات احتمالا اصولا اصلاح طلب های فعلی رو از میدون خارج می کرد و بخش عظیمی از ۵۰٪ رای خاموش و ۲۵٪ رای به اصلاحات تقسیم می شد بین احزاب پیشرو در سطوح مختلف.
ایده اینکه «حالا ببین اگر من تو ایران آزاد رپ می کردم چقدر طرفدار داشتم» همونقدر ناکارا است که «حالا ببین اگر انتخابات آزاد بود اصلاحات چقدر رای داشت». اگر شرایط آزاد و برابر بود اصولا فرصت خاصی به این دو دوست نمی رسید. نه اینکه الان بد باشن ولی به این معنی که آزادی و برابری به ضرر شخصیشون کار می کرد نه به نفعشون.
استیج درس های زیادی داره؛ حتی اگر اول هر بحثی در موردش بگیم «من که نمی بینم ولی…»