خب انگار دارم کم توی وبلاگ می نویسم و مطالب ستون یکشنبه‌های ضمیمه اعتماد (که گاهی دوشنبه‌ها چاپ می شه) هی دارن به هم نزدیک‌تر می شن (: ولی مهم نیست چون قارت و قورت دارم اینطرف و اونطرف می‌نویسم و یکسری کار خوب هم می کنم که از همه باحالتر، ترجمه اخیر از یک انیم ژاپنی است (: به هرحال… فعلا این هم مقاله این هفته در ضمیمه اعتماد در مورد کتابخانه‌های دیجیتال
هفته قبل، شاخه فرهنگی سازمان ملل متحد، پروژه جدیدش را افتتاح کرد: کتابخانه جهانی دیجیتال. کتابخانه دیجیتال، کتابخانه‌ای است که اسناد را به جای شیوه‌های قدیمی همچون کاغذ و میکروفیلم، بر روی کامپیوتر ذخیره می‌کند. پروژه کتابخانه جهانی دیجیتال قرار است فضایی رایگان در اینترنت را در اختیار دستنوشته‌ها، کتاب‌ها، فیلم‌ها و نقشه‌های نایابی قرار دهد که بخشی از تاریخ بشریت به شمار می‌روند. به گفته یونسکو، این کتابخانه دیجیتال به شناخت فرهنگ‌ها از یکدیگر و فهم متقابل آن‌ها کمک خواهد کرد و باعث کاهش شکاف بین فقیر و غنی خواهد شد. هرچند در بین اسناد ارائه شده به این کتابخانه، رمان ۱۰۰۰ ساله ژاپنی و نقاشی ۸۰۰۰ ساله آفریقایی هم به چشم می‌خورند۷ اما تا به حال اکثر اسناد اضافه شده به این پروژه، ریشه اروپایی داشته‌اند. در بین آثار خاورمیانه، تا به حال تنها یک کتاب عربی به این کتابخانه اضافه شده. البته نباید فراموش کنیم که تاریخ راه‌اندازی این سایت، دو روز قبل بوده و راهی طولانی در پیش دارد.
این پروژه در سال ۲۰۰۵ و بر اساس ایده جیمز بیلینگتون مطرح شد. این کتابدار کتابخانه کنگره آمریکا، با ایده جمع آوری آثار ارزشمند جهان از ۳۰ کتابخانه جهان و دیجیتال کردن آن آثار و اضافه کردن آن‌ها به یک کتابخانه دیجیتال، می‌خواهد علاوه بر نزدیک کردن فرهنگ‌ها به یکدیگر، از شکاف بین کشورهای فقیر و غنی در دسترسی به این آثار نیز بکاهد.
همانطور که گفتیم، کتابخانه‌های دیجیتال، اسناد را روی کامپیوتر یا حتی از طریق اینترنت به «مراجعان» عرضه می‌کنند. این روش مزایای بی‌شماری دارد؛ از عدم محدودیت فضا گرفته تا فعالیت بیست و چهار ساعته و دسترسی همزمان افراد به یک کتاب واحد و امکان جستجوی راحت اسناد. در عین حال این کتابخانه‌ها در صورتی که به شکل یک سایت و بر روی اینترنت عرضه شوند، با دادن فرصت برابر به هر کسی که به اینترنت دسترسی دارد، به کاهش شکاف بین فقیر و غنی هم کمک خواهند کرد.
سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که کشور خود ما چقدر روی کتابخانه‌های دیجیتال کار کرده است؟ متاسفانه بسیار کم. البته خوشبختانه علاقمندان به شکل فردی و با صرف هزینه‌های سنگین و زحمات فنی فراوان، کتابخانه‌هایی را ایجاد کرده‌اند ولی حمایت دولتی از اینکار، بدون شک بسیار کم بوده است. اکثر کشورهای دنیا، طرح‌هایی دارند که بر اساس آن‌ها اسناد ملی، کتاب‌های قدیمی، فرهنگ‌نامه‌ها و غیره را به شکل دیجیتال روی اینترنت قرار می‌دهند تا از یک طرف برای علاقمندان قابل دسترسی باشند و از طرف دیگر به عنوان بخشی از سرمایه فرهنگی یک کشور، در رقابت با دیگر منابع، در موتورهای جستجو نمایان شوند. در کشور ما اینکار هنوز به شکل سیستماتیک صورت نگرفته. داوطلبان با سرمایه شخصی و صرف وقت بسیار، قدم‌های بزرگی برداشته‌اند. پروژه‌هایی مثل «گنجور» با همت افراد مستقل بخش بزرگی از اشعار کلاسیک را به شکل یک کتابخانه دیجیتال بر روی اینترنت قرار داده‌اند اما هنوز نسبت به آنچه باید انجام شود، در ابتدای راه ایستاده‌ایم. برای طی کردن این راه، نمی‌توان به داوطلبان مستقل اکتفا کرد. دولت باید اولا از پروژه‌های مستقل حمایت کند و ثانیا خودش نیز برای اضافه کردن آثار کلاسیک، دانشنامه‌ها و منابع ملی به کتابخانه‌های دیجیتال و قابل دسترس بر روی اینترنت، قدم‌های موثری بردارد.