برچسب: آزادی نرم افزار

اگر اینجا رو می‌خونین که حتما با نرم افزارهای آزاد و نرم افزارهای بازمتن آشنا هستین. این برنامه‌ها علاوه بر اینکه بهترین ابزارها رو به شما می‌دن (شامل لینوکس، بی اس دی‌ها، آپاچی، فایرفاکس، …) که یک نکته فوق‌العاده دیگه هم دارن: فرصت مشارکت در حرفه‌ای ترین سطوح رو به شما می‌دن. مثلا اگر شما می‌خواین واقعا در دنیای بیت‌کوین واورد بشین سورسش هست و مشکلاتش هم هست و کافیه خودتون رو توش غرق کنین و کم کم مشکلاتی رو حل کنین و سری تو سرهاش در بیارین. البته مشخصه که از موضع مورد علاقه خودم یعنی بحث فنی می‌گم نه خرید و فروش و .. (:

اما از کجا شروع کنیم؟ از فردا؟ احتمالا خیلی‌هامون ماه‌ها یا حتی سال ها است که قراره از فردا اینکار رو شروع کنیم. اما یه ایده بهتر هم هست: از همین جمعه شروع کنیم! از امروز مثلا (: یا مثلا از پنجشنبه. توی دنیا برنامه‌ای هست به اسم جمعه‌ها با اوپن سورس که تشویق می‌کنه آدم‌ها بخشی از روز جمعه که می‌شه آخرین روز کاری‌شون رو به کمک به نرم‌افزارهای آزاد اختصاص بدن. پیشنهاد اینه که برین سراغ پروژه‌هایی که براتون جالبه و سورسشون رو روی گیت‌هاب پیدا کنین و اونها رو فالو کنین. ایشوها رو ببینین و اگر چیزی به نظرتون جالبه سعی کنین برای خودتون حلش کنین. اگر تا حدی موفق بودین می تونین زیر ایشو بگین دارین چیکار می کنین و پیش برین. معلومه که اصل اول اینه که پرمدعا و اسپم نباشیم. واقعا دنبال یاد گرفتن باشیم و همکاری کردن و لذت بردن ازش. من اگر بخوام رو چیزی کار کنم اول سعی می کنم مساله رو حل کنم .. مثلا تا ۷۰٪ و بعد تازه بگم که علاقمند به کار روی این ایشو هستم و اگر موافقت شد نشون بدم که دارم چیکار می‌کنم.

برای شروع می‌تونین سراغ باگ‌های ساده‌تر برین. مثلا توی ایشوها دنبال چیزهایی مثل good for beginners بگردین یا حتی با استفاده از سایت‌هایی مثل Up for Grab (میوه آماده چیدن) ایشوها و باگ‌ها و مشارکت‌های مناسب برای تازه کارها رو پیدا کنین. اگر هم دنبال پروژه‌های حرفه‌ای تر هستین یک ایده خوب اینه که کامیت‌ها رو نگاه کنین و ببینین مشکلات قبلی رو آدم‌های حرفه‌ای تر چطوری حل می کنن. اینطوری هم با پروژه و کدش آشناتر می‌شین و هم شیوه کار بقیه رو می‌بینین و کم کم پترن‌ها براتون آشناتر می‌شه.

خلاصه که وقت بذارین و کارهای باحال بکنین که بهتون خوش بگذره. اینم یادمون باشه که تنها شیوه کمک، کد نوشتن و اصلاح کردن نیست. ترجمه، درست کردن گرافیک، منظم کردن چیزها، ساختن محتوا، نوشتن متن، جواب دادن به آدم‌ها و حل مشکلاتشون، ترویج و … همه و همه کارهای بسیار لازم در دنیای آزاد هستن و راه‌های برای وارد شدن به جمع حرفه‌ای ترها. دقیقا یکی از بهترین نکات در مورد بودن در جامعه نرم افزار آزاد.

امروز جمعه است (: دو ساعتی وقت بذارین و توی گیت هاب یا هر جا که دوست دارین عضو بشین و پروژه‌هایی که دوست دارین رو پیدا کنین و استار بدین و فالو کنین … صفحه اکسپلور گیت هاب می‌تونه جای خوبی برای شروع باشه.

این چند وقت یه بحثی حداقل در توییتر بچه های جامعه آزاد شروع شده در مورد «انجمن نرم افزارهای آزاد ایران». ظاهرا یه سازمان به اصطلاح مردمی ثبت کردن به این اسم که خب معلومه در سطوح مختلف دولتی است و الان هم در اخبار اومده چون انتخابات جدیدش بوده و توجه افراد فعال یا علاقمند به حوزه نرم‌افزارهای آزاد ایران بهش جلب شده؛ با این اسمش (:

افراد تاثیرگذار و فعال مهمی توی این مدت رسما نوشتن و گفتن که بخشی از این انجمن نیستن و اسم انجمن غلط‌انداز است. منم فکر کردم خوبه کمی مفصل‌تر بنویسم و بگم چرا باهاشون نیستم و بهشون علاقمند هم نیستم و حتی به نظرم بهتر بود که چنین چیزی نباشه.

حواستون هم باشه که من نه کارشناس حقوق هستم نه اصولا هیچ ربطی به این سیستم‌های شبه-دولتی داشته ام، حتی برای «تلاش برای اصلاح» هم با این چیزها همراه نشده ام چون به نظرم این چیزها در این شرایط در حالت عادی فاسد کننده، در حالت بد خبیث و در بهترین حالت فرساینده هستن. اما بذارین دلایلم رو بگم.

من با این انجمن چند مشکل دارم. یکی اینکه از نظر تاریخی بسیار غیرشفاف ایجاد شده و پیش رفته. تقریبا هیچ کس از تاسیسش خبر نداشت تا زمانی که بعضی ها رو دعوت کرد به هم اندیشی اون هم به صورتی که انگار قرار بود حضور اعضای لاگ ها و غیره مهری باشه پای کارهاش. وقتی هم این همکاری صورت نگرفت و افراد واقعی جامعه آزاد ایران مخالف هاشون رو گفتن، مساله بایکوت شد تا چند وقت قبل که دوباره زمان رای گیری شون رسیده بود و حضور چند نفر از اعضای جامعه آزاد ایران تو ماجرا،‌باعث شده دوباره دیده بشن و سر و صدا درست بشه. این عدم شفافیت در جاهای دیگه هم دیده شده و مثلا وقتی اعضا درخواست شفافیت مالی داشتن وکیل انجمن گفته بهتره فعلا این چیزها رو نخوایم و از مدیرهای بعدی این تیپ چیزها رو درخواست کنیم. این عدم شفافیت، کشنده ترین اتفاقی است که ممکنه برای چیزی که ادعا می کنه کارش حمایت از یک جامعه است اتفاق بیافته. تا اینجایی که ما دیدیم تعریف این به اصطلاح انجمن به اصطلاح مردم نهاد بیشتر شبیه یه سازمان دولتی بوده که چند نفر توش صاحب مقام‌هایی هستن و احتمالا اگر هم بتونه پروژه ای می گیره و کاری می کنه بدون اینکه کسی خبردار بشه.

اما در کنار این عدم شفافیت، من مشکل دولتی بودن رو هم دارم. اساسنامه به شیوه مهملی نوشته شده که ظاهرا هدفش غیرفعال کردن کل سازمان های مردمی در ایران بوده و برای غلیظتر کردن ماجرا، تاکید خاصی هم روی فضای اقتصاد مقاومتی و این تیپ چیزها داره. این چیزی نبوده که ما هیچ وقت از جامعه نرم افزارهای آزاد در ایران دیده باشیم و اتفاقا معدود دفعاتی که یک نفر سعی کرده بود با این تیپ ادبیات حمایت دولتی بگیره با موضع گیری کاملا منفی جامعه روبرو شده بود. گذاشتن اینها در کنار افراد دولتی پیش برنده این انجمن، یکسانی مکان اون با وزارت به اصطلاح ارتباطات که بخشی از دولت است که کار سانسور رو پیش می بره و اعلام اهدافی مثل «ساماندهی اجتماعات کاربری» و «اعتبار بخشی و تعیین سطح و رتبه بندی فعالین حوزه نرم افزارهای آزاد» چیزی است که بوهای خوبی ازش در این کشور به مشام نمی‌رسه. تجربه ما در این ۲۰ سالی که جامعه نرم افزاری در ایران فعاله این بوده که همیشه اعضا به شکل مستقل توش کار کردن، اگر خواستن لاگ درست کردن، اگر خواستن لاگ موازی درست کردن و اگر خواستن پاک تشکیل دادن یا تو پارک جمع شدن یا اعلام کردن فلان کنفرانس برگزار می شه و هر کس می خواد مقاله بده و .. ساماندهی این فعالیت ها از طریق یک سازمان با اسم عام انجمن نرم افزارهای آزاد در داخل وزارتی که کارش سانسور اینترنت برای من یکی که اصلا دلچسب نیست. توی همین این مدت هم آدم ها با جواب دادن سوال ها، سخنرانی رایگان، ایجاد محتواهای آزاد، تلاش و برگزاری جلسه و کنفرانس و فرستادن سی دی و زدن برچسب و … برای جامعه آزاد و خودشون اعتبار درست کردن و احتمالا ظاهر شدن یک سازمان که قرار باشه ما رو رتبه بندی کنه چیز بی مزه بعدی است.

واقعیت اینه که بر اساس تجربه سیستم های حاکم به ما در بهترین حالت فرساینده هستن، در حالت معمول فاسد و در بدترین حالت خبیث. همینه که اگر یکی بیاد به من بگه کاری که تا امروز به خوبی و خوشی می کردین و نتیجه اش موفق بوده رو می خوام دولتی کنم و بهتون کمک کنم، اولین و منطقی ترین جواب من برداشتن کلاهم و در رفتن است (: به همین خاطر هم نه برای اصلاح و نه برای نون و آب وارد این چیزها نمی شم و ترجیح می دم زمانی که می خوام بذارم رو صرف یه چیز مفید کنم. تازه این مستقل از این بحث است که آیا من می خوام با حکومت ایران در سال ۹۹ همکار باشم یا نه. من نمی‌خوام و مشاهداتم هم می‌گه که کسانی که با ایده اصلاح رفتن تو، بعد از مدتی…

راستی! اگر یه کشور معقول معمول بودیم منطقا بد نبود انجمنی باشه برای دفاع از حقوق و ترویج نرم افزارهای آزاد اولی به این سه شرط:
1. برآمده و وابسته به جامعه
2. کاملا غیر دولتی / حکومتی
3. صد در صد شفاف؛ برای هر کسی در هر لحظه‌ای

اگر زمانی بود خبرم کنین (:

مرتبط:
– نوشته دانیال در این مورد
– انصراف از عضویت
– پتیشن خوبی که منم امضاش کردم و سر راست مساله رو توضیح می دهپتیشن مرتبط با این مساله

اضافه در ۱۴۰۳:
۱. دوستمون آقای آهنگرها میگن که در پتیشن مشکلاتی هست؛ مثلا ارجاع به یه مجله درست نیست. در این مورد هم این متن رو نوشته که اینجا میارم که نظرهای متنوع باشه.
۲. آقای آهنگرها بارها و بارها زیر پست های کاملا بی ربط آدم های دیگه میاد و می نویسه که جادی دروغگو است و باید بیاد با من مناظره کنه و … (: و مدعی است که باید امضام رو پس بگیرم چون در بیانیه به صفحه ای از مجله ارجاع شده که وجود نداره (: لینک های بالا هست برای بررسی ولی من امضا رو حذف کردم چون این اشتباه توش هست و حرف من هم حرف بالا است که نوشته… تلاشی است تا شاید این به انحراف کشیدن پست های بی ربط رو قطع کنه و واقعا به امید اینکه انرژی در جای بهتری از نظر من صرف بشه (:

From:   Richard Stallman

Subject Re: RMS: users request you perhaps 
program HURD: they fear the path the linux 
kernel is going.

Date:   Wed, 27 Nov 2019 23:17:07 -0500

[[[ To any NSA and FBI agents reading        ]]]
[[[ my email: please consider                ]]]
[[[ whether defending the                    ]]]
[[[ US Constitution against all enemies,     ]]]
[[[ foreign or domestic,                     ]]]
[[[ requires you to follow Snowden's example.]]]

GitHub's encouragement of sloppy
licensing, no licensing, or licensing
under only a single version of the
GPL, has done terrible harm to our
community.

GitHub was so bad for free software,
all along, that I could imagine
Microsoft's making it less bad,
or making it more bad.  We should
judge by what actually happens,
not by prejudice.

Keep in mind that Apple is
much worse than Microsoft.

-- 

Dr Richard Stallman
Founder, Free Software Foundation
(https://gnu.org, https://fsf.org)
Internet Hall-of-Famer
(https://internethalloffame.org)

لینوس توروالدز خالق لینوکس یکبار گفته بود که اگر روزی مایکروسافت برای لینوکس برنامه بنویسه، اون پیروز شده. حالا نه فقط مایکروسافت ادیتوری مثل vscode رو در دنیای لینوکس هم منتشر کرده و نه فقط اجازه می ده فضای لینوکسی به سیستم عامل خودش راه پیدا کنه، که این هفته اعلام کرد که عضو شبکه اختراع آزاد شده (OIN یا هر ترجمه دقیق دیگه ای که داره). این کنسرسیوم کارش اینه که پتنت‌های آزاد هر شرکت رو در اختیار بقیه شرکت‌ها بذاره در مقابل اینکه پتنت‌های بقیه شرکت‌ها هم برای این شرکت‌ها آزاد بشه.

شبکه Open Invention Network حدود ۲۶۵۰ عضو که توشن اسم‌هایی مثل گوگل، آی بی ام، ردهت و سوزه به چشم می‌خورن. مدیر عامل این شبکه اعلام کرده که «مایکروسافت هر چیزی که داره رو آورده. چه تکنولوژی قدیمی‌ترش مثل اندروید و کرنل لینوکس و اوپن استک و چه تکنولوژی‌های جدیدترش مثل LF Energy و هایپرلجر و همه قبلی‌ها و بعدی‌هاشون».

تعداد پتنت‌هایی که مایکروسافت آورده حدود ۶۰هزار تا است و خوبه یادمون باشه که درآمد مایکروسافت فقط از پتنت‌های اندروید حدود ۳.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ بوده. معلومه که همه شک شدن. مایکروسافت مدعی است که دچار یک تغییر فلسفی بنیادی شده و از جایی که با جامعه آزاد دوست نبوده در حرکت به سمت اون است و با این کار نشون داده که این حرکت جدی و مصممه. مدیر اجرایی مایکروسافت می‌گه که دنبال بهتر کردن وضعیت توسعه دهنده‌ها است و کاری نداره که اونها رو لینوکس کار می کنن یا ویندوز و از دات نت استفاده می کنن یا جاوا.

این تغییر مدتی طولانی است که در شرکت مایکروسافت دیده می شه و دلیلش هم به احتمال زیاد درک این مساله است که دنیای آینده دنیای باز است. جایی که واقعا ایده ها رقابت می کنن و کسانی که در دنیای باز باشن، دسترسی بیشتری به ایده‌های متنوع و همچنین دسترسی بیشتری به خلاقیت خواهند داشت. اتفاق بسیار بزرگیه و من هم هنوز بهش شک دارم؛ هی فکر میکنم شاید جایی از خبر رو نفهمیدم یا نکته پنهانی داره که من نمی دونم. اما به هرحال به نظر می رسه مایکروسافت بیشتر از ۶۰هزار پتنتش رو از این به بعد برای دنیای آزاد، رایگان کرده.

مایکروسافت امروز اعلام کرد که تقریبا همه مهندس های این شرکت برای توسعه ویندوز از گیت استفاده می کنند. این رپوزیتوری تقریبا ۳.۵ میلیون فایل داره و اگر کلونش کنین تقریبا ۳۰۰ گیگابایت حجمش خواهد بود. می شه حدس زد که چنین حجمی برای سیستم های سنتی نیست و در نتیجه مایکروسافت ویرچوال فایل سیستم گیت رو هم درست کرده و رو گیت هاب گذاشته تا مجبور نباشیم با داشتن چنین حجمی،‌ برای هر دستور گیت چند دقیقه یا حتی ساعت صبر کنیم.

این سوییچ به گیت توی مایکروسافت تقریبا ۳ ماه طول کشیده و در طولش دولوپرها کم کم به گیت اومدن تا مطمئن بشن که همه چیز درست پیش خواهد رفت. در حال حاضر ۳۵۰۰ نفر از ۴۰۰۰ دولوپر ویندوز، روی گیت کار می کنن و وندورهای گیت مثل اتلسین، تاور و گیت کراکن در حال هماهنگ کردن ابزارهاشون با ویرچوال فایل سیستم گیت مایکروسافت هستن.

در حالی که همه دنیا با کلی انتخابات شلوغه، کنگره آمریکا شاهد یک اتفاق جالبه: صدور مجوز استفاده از سیگنال به عنوان مسنجر امن اعضای سنا. سیگنال یک اپلیکیشن آی او اس و اندروید است که توسط اوپن ویسپر سیستمز منتشر شده و رمزنگاری سر تا ته رو تضمین می کنه – شبیه چیزی که تلگرام در سکرت چت مدعی است ولی با اعتمادی بیشتر. این ماجرا ادامه حرکت اعضای کمپین اوباما و ترامپ به سمت مسنجر امن سیگنال است که بعد از اخبار مربوط به هک های روسیه اتفاق افتاد.

وقتی می گیم مسنجری سر تا ته امن است یعنی یک پیام در گوشی من رمز می شه و به گوشی شما می رسه و باز می شه. این باز و بسته شدن فقط توسط کلیدهایی ممکنه که فقط روی گوشی من و شما ذخیره شدن. در نتیجه حتی مسوول سیستم هم نمی تونه پیام های ما رو چک کنه. تلگرام هم مدعی چنین چیزی در چت سکرت است ولی چون پروتکل باز استفاده نشده، مساله قابل بررسی توسط افراد مستقل نیست.

اینم جالبه که اعضای سنا الزاما از گوشی های امن استفاده نمی کنن. اونها گوشی های معمولی دارن و مکالمات غیرمحرمانه خودشون رو درست مثل من و شما روی مسنجرهاشون انجام می دن. این مکالمات درسته که «محرمانه» نیستن ولی مطمئنا مهم هستن. در چنین شرایطی مطمئنا حرکت به سمت یک مسنجر کاملا امن یکی از پایه های امنیت ملی آمریکا است؛ بخصوص بعد از اخبار هک مربوط به کمپین ها و نفوذ هکرهای به جاهایی حساسی مثل شورای روابط بین الملل که به گفته نیویورک تایمز «می تونه آینده سیاست آمریکا رو شکل بده».

و خبر جذاب برای ما؟ این مسنجر امن که مشاوران امنیت سنا بهش رسیدن و برای استفاده بین اعضای سنا تایید شده، سیگنال است. سیگنال از پروتکلی شناخته شده استفاده می کنه و سورس کلاینت و سرورهاش همه آزاد و باز هستن و روی گیت هاب. یک جواب خوب به هر کسی که به خاطر ندونستن اصول علمی امنیت، مدعی می شه برنامه اوپن سورس امن نیست. جذابت دوم اینه که دقیقا در دوره ای این توصیه شده که خیلی از سازمان ها دارن می رن به سمت اصرار به استفاده از درهای عقبی و این تصور غلط داره بین سیاست مدارهایی که از امنیت اطلاعات چندانی ندارن جا می افته که اگر یک کلید همگانی درست کنیم که بشه باهاش همه درها رو باز کرد، همه امن تر هستن. این کاملا اشتباهه و امنیت تا حد زیادی یک چیز صفر و یک است. اگر سیستمی رو ذاتا ناامن طراحی کنیم تا مثلا پلیس ها بتونن توش وارد بشن، صد در صد دزدها هم توش وارد خواهند شد.

سنای آمریکا تصمیم جالبی گرفته و لازمه دنیای نرم افزار آزاد و امنیت دیجیتال متوجه باشه که چه قدم بزرگی به سمتش برداشته شده. همچنین این مساله جالبه که زیرساخت های عمومی و مرسوم چطوری میتونن برای بالاترین سطح استفاده از نظر امنیت سایبری استفاده بشن – اونهم با تکیه بر ابزارهایی که در اختیار همگان هستن.

یازده روز دیگه قراره اتفاقی بسیار مهم در تاریخ اینترنت بیافته. ما بارها کنار هم ایستادیم و چیزهایی مثل پیپا رو کنار زدیم اما حالا در حرکتی جدید کنسرسیوم وب که تا امروز سعی کرده با استانداردسازی، وب رو به پیش ببره پشت پیشنهادی مخرب ایستاده.

یازده روی دیگه پیشنهاد فنی ای در دستور کار قرار می‌گیره که با اضافه کردن DRM به براوزرها، به توزیع کننده های ویدئو امکان ایجاد محدودیت های زیادی می ده. مشکل ما با DRM یا همون «جنبش محدود سازی»‌ که البته طرفدارهاش بهش می گن «مدیریت حقوق دیجیتال» در دو نکته است:

1. اگر من چیزی رو می خرم، مالک اون چیز هستم. اگر یک کتاب خریدم حق دارم به دوستم قرضش بدم، اگر در اروپا فلان فیلم رو خریدم حق دارم توی آسیا هم نگاهش کنم و اگر یکبار چیزی رو خریدم، تا همیشه حق دارم نگهش دارم. در حالی که انواع سیستم های دی آر ام، جلوی اینها رو می گیره و در واقع من دیگه مالک چیزی که می خرم نیستم بلکه یک نفر دیگه مدیریت می کنه که من چه حقی روی محصولی که تهیه کردم دارم.
2. در بحث دوم، حضور دی آر ام ها، امنیت و آزادی منو به خطر می ندازه. مثلا در مورد سونی دیده شده که دی آر ام به اجبار روت کیتی رو روی کامپیوتر نصب کرده، براوزرها مجبورن کدهای بسته اضافه کنن تا دی آر ام کار کنه و عملا دیگه نمی تونیم براوزرهای کاملا آزاد داشته باشیم و …

حالا این پروپوزال جدید کنسرسیوم به اسم EME (Encrypted Media Extensions) که از طرف نت فلیکس، اپل،‌ گوگل و مایکروسافت با دفاع سرسخت ازش در حال تصویبش هستن و خب در واقع هزینه های کنسرسیوم وب هم تا حد زیادی از پول همین شرکت ها می چرخه. راه های مقابله ما اعتراض به مساله است. تیم برنرز لی که مبدع وب است در کنسرسیوم است و مردم دارن تلاش می کنن در کمپین #DialUp ازش بخوان با این مساله مخالفت کنه. ماها از ایران می تونیم در کمپین ایمیلی شرکت کنیم و خارجی ها حتی تماس تلفنی هم می تونن بگیرن. یک راه قوی دیگه لغو اشتراک نتفلیکس در اعتراض است یا راهی عمومی تر، فرستادن یک سلفی با شعار مخالفت با ای ام ای.

درسته که چیزی که ما بهش تو ایران می گیم «وب» بسیار محدودتر از این حرف ها است ولی تفاوت این ماجرا و شرایط ما در اینه که شرایط ما، ویژه ما است و کاملا منطقه ای و دوره ای ولی مسائلی مثل EME و PIPA و غیره، کلیت وب در طولانی مدت رو دچار نقصی جدی خواهند کرد که بعدا رفع کردنش بسیار سخت خواهد بود.