برچسب: ایران

این تحقیق جدید که در چین انجام شده، می گه که آلودگی هوا، تاثیری بزرگتر از اونی که قبلا فکر می کردیم روی جامعه داره. این تحقیق می‌گه امتیاز تست‌های توانایی زبان و ریاضی افرادی که در هوای آلوده زندگی می کنن، به شکلی قابل توجه پایین میاد.

زی چن از دانشگاه آمریکایی ییل که عضوی از تیم تحقیقاتی بوده، می گه که زندگی در هوای آلوده بخصوص برای مردان بالای ۶۴ سال و کسانی که تحصیلات عالی ندارن، مثل این می‌مونه که چند سال کمتر تحصیل کرده باشن. تحقیقات قبلی هم نشون داده بودن که آلودگی هوا قوای ادراکی مردم رو پایین میاره ولی این تحقیق به خاطر گستردگی سنی مخاطبین و نتایج شوکه کننده‌اش، توجه زیادی رو جلب کرده.

این تحقیق که توی Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده و از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴، ۲۰هزار نفر رو زیر نظر گرفته می‌گه که افراد هر چقدر طولانی تر تحت تاثیر هوای آلوده باشن، صدمه بیشتری روی هوششون قابل مشاهده خواهد بود. این تاثیر حتی به شکل سال به سال در یک فرد هم قابل مشاهده بوده. محققین می گن افرادی که طولانی تر تحت تاثیر هوای آلوده بودن، بی حوصله‌تر بودن و همکاری سخت تری در تست هم داشتن یا در موردی دیگه، دانش آموزانی که در روزهای آلوده تر در آزمون‌ها شرکت می کردن، نتایجشون بدتر از زمانی بود که در هوای پاک اینکار رو می‌کردن.

این تحقیق به سفارش دولت چین انجام شده و در نتیجه اش اومده که برای رشد اقتصادی، کشور باید با آلودگی هوا مبارزه کنه. چین برای سال‌ها به یکی از آلوده‌ترین کشورهای جهان مشهور بوده ولی حالا سال‌های است که داره طبق برنامه‌های پنج ساله اش، با آلودگی هوا مبارزه می‌کنه.

آرش صالح از اعضای «پزشکان علیه دیزل» می گه که «این تحقیق به مجموعه شواهدی که می گن ترافیک خیابان‌ها کارکرد ادراکی ما رو تضعیف می کنن اضافه می‌کنه. ترافیک خیابون ها بزرگترین عامل آلودگی هوا در مناطق شهری هستن و دولت ها باید سریعا برای حذف خودروهای با آلودگی بالا از شهرها اقدام کنن».

باور غلطی وجود داره که سرویس هایی مثل اسنپ یا تپسی حمل و نقل عمومی هستن و برای هوای کثیف شهر، نکته ای مثبت. اما اینطوری نیست. در واقع اسنپ و تپسی باعث می شن:

1. کسانی که قبلا از اتوبوس و تاکسی اشتراکی و مترو استفاده می کردن، حالا با یک ماشین اختصاصی اینطرف اونطرف برن
2. کسانی که به جای ماشین خودشون از اسنپ و تپسی استفاده می کنن در واقع تمام مسیر قبلی رو می رن + مسیری که راننده در شهر می چرخه تا به مسافر برسه + آلودگی زمانی که ماشین روشن منتظر مسافر می مونه

البته اشتباه نشه. نمی‌گم اسنپ و تپسی بد هستن. منم اگر لازم بشه استفاده می کنم، خوبه که کمی بازار گرون و ناکارای تاکسی‌های اختصاصی (غیر اشتراکی) رو رقابتی کردن و خوبه که بدون چونه زدن یا حرف اضافه زدن می شه دونست از اینجا تا فلان جا چقدره و خوبه که یکسری آدم یک نیمه-شغل پیدا کردن که حتی اگر بیمه نداره و هر روزی که کار نکنن پول ندارن و … بازم به هرحال تونستن کمی پول در بیارن.

اما نکته اینه که اسنپ و تپسی برای هوای شهر نکته مثبتی نیستن و در این حوزه، جزو حمل و نقل عمومی هم به حساب نمیان. حتی شاید بشه به نکات منفی ای مثل این اشاره کرد که حضورشون، حمل و نقل عمومی برای عموم مردم رو کمتر و کمتر دسترس پذیر خواهد کرد.

اما بحثم این نیست. بحثم یه پیشنهاد است. شایدم دو تا! اسنپ و تپسی اگر می خوان کمکی به تهران بیچاره بکنن می تونن یکی از این دو تا کارها رو انجام بدن:

1. سوار کردن مسافر اشتراکی. یعنی مثلا هر ماشین بتونه یک نفر رو جلو بشونه و یک نفر رو عقب. در صورتی که مسیرها تا حد قابل قبولی به هم نزدیک باشه و قیمت مثلا سه پنجم (یا حتی دو سوم) بشه، هم احتمالا راننده راضی است و هم خیلی از مسافرها. مسافر می تونه امکان سوار شدن نفر دوم رو توی اپ فعال کنه. مثلا من بگم اگر کسی هست که مسیرش، مسیر من رو حداکثر ۲۰٪ دیرتر می کنه، حاضرم یک سوم کمتر بدم ولی اون رو هم سوار کنیم.
2. سرویس. یعنی مثلا من بتونم بگم هر روز ساعت فلان تا فلان می خوام فلان مسیر رو سر ساعت بهمان برم و قبول می کنم یک یا حتی دو مسافر دیگه هم داشته باشم. پول رو می دم و تاکسی دقیقا سر اون ساعت از اون مسیر به اون مسیر می ره و سر راه هم دو نفری که نزدیکن رو بر می داره. با توجه به گستردگی استفاده از تپسی و اسنپ، احتمالا این سرویس هم جواب معقولی می گیره.

راستش در مورد اینکه این سرویس ها به صرفه هستن و فقط کسانی که اطلاعات سفرها رو دارن می تونن نظر بدن ولی به عنوان ناظر بیرونی، می شه گفت برای همه مفید خواهد بود: مسافرهایی که می خوان کمی کمتر بدن، راننده ها و تپیس ای که کمی بیشتر در میارن و شهری که خودروهای کمتری توش برای رسوندن یک نفر آدم جا اشغال می کنن و بنزین می سوزونن و دود و صدا و حرارت تولید می کنن.

خب این راهنمای انتخاب رشته نیست. سعی کردم در عنوان هم بگم که احتمال داره به نظر شما چیزهای مهملی بیاد. ولی به هرحال نظر منه. منی که ۲۰ سال پیش رفتم دانشگاه،‌ زمانی که چیزی به اسم هوش مصنوعی و علوم کامپیوتر و امنیت و این چیزها در دانشگاه‌ها نبود. ما به سادگی یک برق داشتیم و یک کامپیوتر و یک عمران و یک مکانیک و چند تا رشته دیگه. بعد که می رفتیم تو،‌در سال دوم تازه گرایش انتخاب می کردیم. هنری بود که اون سال ها زده بودن (: بد هم نبود.

اما راهنمای انتخاب رشته من نسبتا خلاصه است و چند تا بند داره:

به دانشگاه برین و مدرک رو بگیرین

به نظر من رفتن به دانشگاه و گرفتن مدرک مثبته. اینکه خودم کار می کنم و خودم می خونم و وقتم رو تلف نمی کنم شاید برای بعضی ها کار کنه (و کسانی رو می شناسم که کار کرده)‌ ولی در کل رفتن به دانشگاه به دلایل بسیار متنوع خوبه. بعضی هاش رو اینجا گفته ام.

چیزی رو انتخاب کنین که دوست دارین

منطقا باید چیزی رو انتخاب کنین که دوست دارین. اینکه الان عمران مشهوره پس برم عمران بخونم ایده مسخره ای است. شما بهتره علاقمندی خودتون رو در اولیت بذارین چون به هرحال این مدرک تا ابد با شما خواهد بود.

اما خیلی نگران کار اون رشته نباشین

چونکه تقریبا با هر مدرکی می شه هر کاری کرد. همکار مستقیم من ریاضی خونده و من هم برق/مخابرات. داشتن مدرک مزایایی داره ولی اینکه دقیقا مدرک شما چیه، تفاوت بزرگی در شغل کامپیوتری شما ایجاد نمی کنه. تقریبا هر مهندس خوب کامپیوتر چیزهایی که باعث شده خوب باشن رو خودش یاد گرفته و اتفاقا خیلی از آدم های خوب کسانی هستن که کامپیوتر نخوندن و مدرکشون بهشون یک امتیاز اضافه داده. مثلا مهندس مخابراتی که برنامه نویسی رو خوب بلده گزینه بسیار بهتری برای یک شرکت مخابراتی است از یک فارغ التحصیل نرم افزار.

اسم دانشگاه

و خب معلومه که اسم دانشگاه هم مهمه. احتمالا سبک سنگین کردنش در مقابل رشته کار سختی است و مثلا من ترجیح بدم توی خواجه نصیر برق بخونم تا توی شریف شیمی. کاملا بیخیال اسم دانشگاه نباشین که متاسفانه می‌فروشه.

ترجیحا مالتی دیسیپلیناری نخونین

نفهمیدم تیتر رو چی بذارم و از «میان رشته‌»ای استفاده کردم. رشته‌های بین رشته‌ای اونهایی هستن که به چند حوزه مختلف نیاز دارن. زمان ما ایران خیلی تو فاز ساختن موشک پوشک بود و رشته هوا-فضا درست شد. چیزی بین مکانیک و الکترونیک و احتمالا فیزیک و مکانیک (: این تیپ رشته‌ها در دنیای پیشرفته در سطوح بالاتر ارائه می‌شن. یعنی یک نفر مکانیک می خونه و بعد در دکترا به سراغ موشک ساختن می‌ره (: رشته های مالتی دیسیپلیناری (صنایع، هوا-فضا،‌ امنیت شبکه، …) چیزهایی هستن که هر بخششون از یک علم قرض رگفته شده و منطقا بهتره در مقاطع بالاتر سراغشون رفت. بخصوص که گاهی بعضی هاشون مد می شن و کلا چند سال بعد می بیننین ازش خبری نیست (:

کامپیوتر رفت و برگشت داره

دنیای کامپیوتر راحته. شما یه چیز دیگه می خونین بعد برنامه نویس می شین بعد از یادگیری ماشین خوشتون میاد و فوق لیسانس می رین هوش مصنوعی می خونین. یا مثلا کامپیوتر می خونین ولی بعدا به زیست شناسی علاقمند می شین و به عنوان برنامه نویس می رین در یک پژوهشگاه کار می کنین. یا مثلا کلا یه چیز دیگه خوندین و تو مترو کار می کنین و کم کم می شین مدیر سیستم های لینوکسی. همیشه حواستون باشه که وقتی در حوزه کامپیوتر هستین، دائما حق انتخاب خواهید داشت. خیلی نگران نباشین.

خوش بگذرونین

و مهمترین اصل اینه که تازه ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ سالتونه و هر چی خوش بگذرونین بهتره. معنی خوش گذرونی لش کردن نیست (: خوش گذرونی یعنی هی بچرخین، از هر چیز کمی تجربه کنین. علم های جدید رو یاد بگیرین و به دانشگاه و خر خونی توش محدود نباشین. در حد تموم شدن دانشگاه و حتی نمره های خوب تلاش کنین و عالیه ولی دائما به چیزهای دیگه سر بزنین و خودتون رو آماده بازار کاری کنین که تقریبا دانشگاه هیچ چیزی ازش نمی دونه. از فلسفه و رمان خوندن گرفته تا زبان و لینوکس و یادگیری ماشین و شبکه به شما برای داشتن پارتنر تا شغل تا زندگی بهتر به شما کمک خواهد کرد. وقت دانشگاه رو استفاده کنین و خوش باشین که زندگی کوتاهتر از این حرفها است.

دیگه حساب از دستمون در رفته. فکر کنم نزدیک یا خود دویست روزه که سام رجبی با چندین آدم علاقمند محیط زیست دیگه تو زندان هستن و با اینکه وزارت کشور و وزارت اطلاعات بارها گفتن که از نظرشون اونها بی‌گناهن، هنوز هیچ کس پاسخگوی هیچ چیز نیست. قبلا بارها آدم ها رو دستگیر کردن و زندگی شون رو خراب کردن و بعد گفتن «به این نتیجه رسیدیم که چیزی نبود، [نیمه]‌ آزادید» ولی اینبار شاید چون یکیشون تو زندان خودکشی شده، گفتن این براشون کمی سخته.

من سام رو تا دو سال پیش اصلا نمی‌شناختم. بعدش سر بازی های دی اند دی باهاش آشنا شدم و دیدم چه آدم فوق العاده ای است. با اینکه از همه ما بازی رو بهتر بلد بود، با حوصله با ما همراه می شد و توی بازی به همه کمک می کرد و حتی یکبار هم به مستر بازی ایراد نگرفت که فلان جا رو می شد فلان طور کرد. کاری که اگر من بودم، مطمئن هستم نمی تونستم جلوی خودم رو بگیرم و می کردم. سام توی اون سری بازی ها همیشه برای ما غذا پخت و با حوصله آورد. هر بار از یک کشور و یک سبک غذا.

بعدا که به دوچرخه علاقمند شدم، فهمیدم سام هم علاقمند است و برای اولین مسیر طولانی دوچرخه مون، گفت باهامون میاد. دوچرخه خسته اش رو آورده بود و وقتی دید واقعا قابل استفاده نیست با حوصله و دوستی بسیار مسیر رو رانندگی کرد تا بتونیم از دوچرخه سواری لذت ببریم و همزمان همراه هم باشیم. بعدش هم باربند دوچرخه اش رو به ما داد، که هنوزم دستمونه.

یکبار دیگه هم سام رو توی خیابون دیدم. من از ولیعصر پایین می رفتم و اون با ماشین از کنارم رد شد. جلوتر ایستاد و گپ زدیم و حال و احوال کردیم. حالا بارها هنگام رد شدن از اون نقطه ولیعصر و چند بار هنگام رد شدن از گردنه لواسون که عکس بالا اونجا گرفته شده یاد سام می کنم. یاد اینکه چقدر کم هستن آدم هایی که بتونی رو شرافتشون قسم بخوری و چقدر کم هستن کسانی که اینطوری دلشون برای محیط زیست بسوزه و بهترین دوستانشون شکاربان‌ها باشن و تلاششون حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه.

مسخره است که حینی که نمی دونم کی هنوز ایده اش اینه که سام‌ها باید تو زندان باشن، اینهمه فساد و تباهی تو کشورمون دیدیم که هیچ کس هم کاری باهاشون نداره. از دزدیده شدن اسناد هسته ای مون توسط تیم اسراییل از دل تهران رو شنیدیم تا تجاوزها تا حقوق های میلیاردی تا بسته اعلام شدن پرونده اسید پاش‌ها تا بی آبی و بی برقی و … و هنوز فلانی در کشور دغدغه‌اش اینه که از پاک ترین بچه‌ها بدون حضور وکیل و حقوق متهم و در عین ادعای حتی وزارت کشور و اطلاعات خودش به بیگناهی‌شون، بالاخره یه چیزی در بیاره یا اگر لازم شد بسازه تا بتونه بگه «دیدین گفتم؟». مطمئن هستم اگر از من بپرسین که ۱۰ نفر از شریف‌ترین آدم‌هایی که می‌شناسم رو نام ببریم، سام رجبی حتما بالاهای لیست است.

پ.ن.۱. شرمنده ام از خودم و وضع اطرافم
پ.ن.۲. من شخصا سام رو می‌شناسم. بچه‌های دیگه ای هم در همین شرایط زندان بی سر و ته هستن ولی من گفتم خاطره شخصی ام از سام رو بگم

من معمولا درس دادن فیزیکی رو قبول نمی‌کنم ولی هفته قبل قبول کردم برای ۶ جلسه برم به بچه‌های دانشگاه تهران پایتون درس بدم. دلایل قبول کردنم این بود که دوست داشتم محیط دانشگاه رو ببینم،‌ پایتون درس دادن برام فان بود، مسیر دوچرخه‌سواری اش خوب بود و پرهام با حوصله و قانع کننده بحث رو مطرح کرده بود. اینجوری شد که قرار شد دانشکده مکانیک در انجمن مکاترونیک، ۶ جلسه پایتون درس بدم.

تصور من یک اتاق نسبتا بزرگ بود که توش تعداد نسبتا زیادی آدم نشستن و گوش می دن یا با لب‌تاپشون کار می‌کنن ولی فضا این شکلی نبود. یک کلاس با در قفل شده که سر جلسه من قفل رو باز کردن و اومدیم تو. حدود ۱۵ نفر دانشجو از دانشکده‌های مختلف و کلاس شروع شد. من به سبک خودم تاریخچه بامزه گفتم و بحث فلسفی کردم و خاطره گفتم و فرهنگ رو قاطی پایتون کردم و پیش رفتیم. به نظر من که کلاس بدی نبود. تا اینکه مسوولی اومد و اصرار کرد که حاضر غایب کنم. گفتم اهلش نیستم و بعدا اگر می‌خواد خودش بیاد حاضر غایب کنه. بعدا اومد و حاضر غیاب کرد ولی موند توی فکرم که «چرا؟ خب هر کس دوست داره میاد هر کس دوست نداره نمیاد دیگه!».

و من درس رو ادامه دادم. بعد یکهو به خنده گفتم «من داستان متفرقه می‌گم احساس ضرر نمی کنین که؟ اصلا چقدر پول دادین برای این کلاس؟» و … و شوک شدم! ظاهرا هزینه بر اساس اینکه دانشکده مکانیک باشین یا نه فرق می کنه،‌همینطور اینکه دانشگاه تهران باشین یا نه. ولی در نهایت حدود پولی که هر نفر برای نشستن سر کلاس پایتون توی دانشگاه داده بود، ۲۰۰ تومن بود! من حدس می‌زدم اگر هم بحث ثبت نام پولی باشه، حداکثر ۲۰ یا ۳۰ تومن باشه؛ پولی که هر کسی بالاخره ممکنه بتونه بده. ولی ۲۰۰ تومن پولی است که باعث می شه خیلی ها نتونن سر کلاس بشینن. خوشبختانه انتخابم درست بود و برگزار کننده کاملا شفاف رفتار کرد:

ظاهرا دوستان زیادتری ثبت نام کردن و محاسبه اینطوری است که از کل ۵ میلیون درآمد کلاس برای ۶ جلسه ۲۵ نفره،‌ ۵۴۰ تومن به من می‌رسه، ۱۲۰۰ به انجمن برگزار کننده و ۳۲۰۰ به دانشگاه! این دانشگاهی است که با پول ما درست شده، قرار بوده آموزش رایگان رو در اختیار دانشجوهایی که قبول می شن بذاره و الان مجبور شده تا حدی خودگردان باشه و درآمد زایی کنه. در کلاس‌هاش قفل است و باید برای اینکه بریم بشینیم توش شش جلسه به هم درس بدیم ۳۲۰۰ پول بدیم! وسطش حاضر غایب می کنن که اگر کسی پول نداده نتونه بیاد سر کلاس و … و باعث شرمندگی است فضا.

من قولم رو دادم و ادامه می دم ولی بعیده تکرارش کنم. اگر من دارم ۶ جلسه وقت می ذارم ترجیح می دم تا جای ممکن آدم بیشتری اونجا باشه و من هم رایگان درس بدم و دانشجو هم رایگان بیاد. در واقع ما فقط داریم از یک کلاس / سالن دانشگاه استفاده می کنیم و به نظرم وظیفه دانشگاه است که شرایطی رو فراهم کنه که حداکثر بهره آموزشی از این دوره برده بشه؛ الان تمرکز روی حداکثر کردن بهره مالی برای دانشگاه است.

نمی دونم.. ولی شوک آور بود و یادآور اینکه چقدر از آرمان‌هایی مثل آموزش عالی و اینها فاصله گرفتیم و واقعا غصه آور. تصورش خیلی بده که کسی بوده که دوست داشته پایتون یاد بگیره ولی چون این کلاس ۲۰۰ تومن پولش بوده، منصرف شده. البته به بچه های کلاس گفتم که ویدئوهای رایگان هم موجودن و اگر می خوان می‌تونن برن سراغ اونها.

راستی! اگر مرکز یا دانشگاهی هست که می‌تونه این ایده من رو برآورده کنه خیلی خوشحال می شم گپ بزنیم: برگزاری یک کلاس پایتون یا لینوکس رایگان در یک جای نسبتا بزرگ معقول غیرانتفاعی واقعی که توش امکان حضور افراد مختلف باشه. در واقع انتظار من از این کلاس این بود که یک کلاس بزرگ باشه و هرکس در دانشکده مکانیک نسبت به پایتون کنجکاوه یا دوست داره یاد بگیره بتونه بیاد. اگر پیشنهادی داشتین به jadijadi@gmail.com بگین (:
نکته ۱: خوبی دانشگاه اینه که می تونه سالن بزرگتر داشته باشه و تبلیغاتی برای یه جای خاص هم نمی شه
نکته ۲: البته منطقا می شه بعد از مهر مثلا.

اکانت @LockPickingLawyer که در مواقع بیکاری‌اش مشکلا امنیتی قفل‌ها رو بررسی می‌کنه، به یک مورد جالب برخورد کرده. یک شرکت یک قفل فیزیکی که با اثر انگشت باز می‌شه رو فرستاده تا اون بررسی کنه و اون براشون نوشته «حین بررسی قفل متوجه شدم که اگر کسی با یک پیچ‌گوشی سه تا پیچ اطراف قفل رو باز کنه، می‌تونه بعد از باز کردن کل بدنه، قفل رو باز و بسته کنه و هر وقت لازم شد، دوباره پیچ‌ها رو ببنده و همه چیز مثل روز اولش باشه».

فکر می‌کنین جواب تولید کننده چی بوده؟ «ولی قفل ما برای هر کسی که پیچ گوشتی نداشته باشه بسیار مطمئن عمل می‌کنه».

ماجرای خنده داری است که دائما در اطرافمون می بینیم. سیستم‌های امنیتی شرکت‌ها ده تا قفل مختلف دارن ولی یک مدیر سیستم به بانک اطلاعاتی دسترسی داره. یک شرکت دیگه هشت جور وی پی ان و ریموت دسکتاپ جلوی سرورهاش گذاشته ولی اطلاعات اونها توی یک ویکی روی وب نگهداری می‌شه و از اونطرف کشوری که معتقده امنیت کامل توش حکمفرما است ولی هیچ خبری از مبارزه با متجاوزها و دزدها توش نیست یا شما در مقابل پلیس یا بدتر از اون قوه قضاییه خود اون کشور هیچ امنیت/حقی حس نمی‌کنین. مثال دیگه کشوری است که فکر می‌کنه امنه ولی اقتصادش همینطور در حال بدتر شدن است بدون اینکه کسی براش کاری کنه.

این ایجاد یک توهم از امنیت چیزی است که دائما در اطرافمون می‌بینمش. در هر لایه‌ای که نگاه کنیم. اگر می‌خواین امن باشین، لازمه سیستم‌هامون در مقابل شکل‌های مختلف نفوذ امن باشن و اجزای مختلفش امن باشن. توی دنیای کامپیوتر حتی این امنیت به امنیت فیزیکی هم می‌رسه. اگر قراره کامپیوترها امن باشن باید پنجره‌های ورودی به سالن کامپیوترها هم امن باشن و اتفاقا این تست‌ها بخشی از هر تست نفوذ کامل هستن. خلاصه اینکه حواستون به همه امنیت باشه نه فقط یک گوشه‌اش.